論源(2008/07/05)

2008/07/05初版；2016/05/12修訂(重編版面，移除超連結，增訂藏文)；2020/02/02三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，並嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 09405

於諸飲食自有障者，謂有餓鬼名猛燄鬘，所有一切若飲若食，悉皆然燒。有名食穢，食糞飲溺，及有唯能飲食不淨，生熟臭穢，有損可厭。或有唯能割食自肉，不能受用淨妙飲食。

^p. 09407

_{tib. p. 12603}

།ཟས་སྐོམ་ལ་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པ་ནི། མེ་ལྕེའི་ཕྲེང་བ་ཅན་ཞེས་བྱ་བས་ནི་ཟོས་པ་དང་འཐུངས་པ་ཐམས་ཅད་མེར་འབར་ནས་འཚིག་པར་འགྱུར་ལ། ལྗན་ལྗིན་ཟ་བ་ཞེས་བྱ་བས་ནི། བཤང་གཅི་ཟ་ཞིང་འཐུང་བ་མི་གཙང་ཞིང་མནམ་ལ་དྲི་ང་བ་དང་གནོད་པ་དང་སྨད་པར་བྱ་བ་ཙམ་ལ་བཟའ་བཏུང་བྱ་བར་ནུས་^བཤིང་གཞན་མི་ནུས་སོ། །ཁ་ཅིག་ནི་རང་གི་ཤ་ལས་བཅད་ཅིང་ཟ་ལ་གཙང་མ་དང་བཟང་པོའི་བཟའ་བཏུང་ལ་སྤྱོད་མི་ནུས་སོ།

^{tib. p. 12608}

論源紀錄——

T30 No. 1579《瑜伽師地論》卷四〈本地分中有尋有伺等三地之一〉

云何飲食無有障礙。謂有餓鬼名猛焰鬘。隨所飲噉皆被燒然。由此因緣。飢渴大苦未嘗暫息。復有餓鬼名食糞穢。或有一分食糞飲溺。或有一分唯能飲噉極可厭惡生熟臭穢。縱得香美而不能食。或有一分自割身肉而噉食之。縱得餘食竟不能噉。如是等鬼。是名飲食無有障礙。

分析者按——

從《瑜伽師地論》之譯文研判，名食糞穢之餓鬼計有三類。

前一則　下一則

消文(2008/07/05)

2008/07/05初版；2016/05/12修訂(重編版面，移除超連結，增訂藏文)；2020/02/02三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，並嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 09405

於諸飲食自有障者，謂有餓鬼名猛燄鬘，所有一切若飲若食，悉皆然燒。有名食穢，食糞飲溺，及有唯能飲食不淨，生熟臭穢，有損可厭。或有唯能割食自肉，不能受用淨妙飲食。

^{p. 09407}

_{tib. p. 12603}

།ཟས་སྐོམ་ལ་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པ་ནི། མེ་ལྕེའི་ཕྲེང་བ་ཅན་ཞེས་བྱ་བས་ནི་ཟོས་པ་དང་འཐུངས་པ་ཐམས་ཅད་མེར་འབར་ནས་འཚིག་པར་འགྱུར་ལ། ལྗན་ལྗིན་ཟ་བ་ཞེས་བྱ་བས་ནི། བཤང་གཅི་ཟ་ཞིང་འཐུང་བ་མི་གཙང་ཞིང་མནམ་ལ་དྲི་ང་བ་དང་གནོད་པ་དང་སྨད་པར་བྱ་བ་ཙམ་ལ་བཟའ་བཏུང་བྱ་བར་ནུས་^བཤིང་གཞན་མི་ནུས་སོ། །ཁ་ཅིག་ནི་རང་གི་ཤ་ལས་བཅད་ཅིང་ཟ་ལ་གཙང་མ་དང་བཟང་པོའི་བཟའ་བཏུང་ལ་སྤྱོད་མི་ནུས་སོ།

^{tib. p. 12608}

消文紀錄——

於諸飲食自有障者：（第三類餓鬼苦）各種飲食自身有障礙。

謂有餓鬼名猛燄鬘，所有一切若飲若食，悉皆然燒：也就是說，有一種名叫猛燄鬘的餓鬼，凡是所獲得的飲料或食物，全都燃燒起來（，因而不能受用，故飢渴之苦不斷）。

有名食穢，食糞飲溺，及有唯能飲食不淨，生熟臭穢，有損可厭：還有一種名叫食穢的餓鬼，當中有些只能吃糞便喝尿液，有些只能吃喝不清淨的東西，無論生的或熟的，都是臭穢不堪，有的會損傷自己，有的令人厭惡。

或有唯能割食自肉，不能受用淨妙飲食：另外還有一些只能割自己身上的肉食用，不能受用清淨美好的飲食。

我對這段本文之理解——

宗大師根據《瑜伽師地論》闡述餓鬼有情所承受的第三類飲食苦。此類餓鬼有情分成猛燄鬘餓鬼和食穢餓鬼。後者復有三類：食糞飲溺者、唯能飲食不淨生熟臭穢者、以及唯能割食自肉者。

前一則　下一則

論源(2008/07/04)

2008/07/04初版；2016/05/09修訂(重編版面，移除超連結，增訂藏文)；2020/02/01三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，並嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 09403

於諸飲食有內障者，謂有其口細如針孔，口或如炬，或有頸癭，或腹廣大，縱得飲食無他障礙，然自不能若食若飲。

^p. 09405

_{tib. p. 12601}

།ཟས་སྐོམ་ལ་ནང་གི་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པ་ནི། ཁ་ཁབ་མིག་ཙམ་ཡོད་པ་ལ་ཁ་^བལ་མེ་འབར་བ་དང་ལྦ་བ་ཅན་དང་གསུས་པ་ཆེ་བ་སྟེ། གཞན་གྱིས་གེགས་མ་བྱས་པར་རང་གིས་ཟས་སྐོམ་རྙེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་བཟའ་བཏུང་མི་ནུས་པའོ།

^{tib. p. 12603}

論源紀錄——

《瑜伽師地論》卷四〈本地分中有尋有伺等三地之一〉

云何由內障礙飲食。謂彼有情口或如針。口或如炬。或復頸癭其腹寬大。由此因緣。縱得飲食無他障礙。自然不能若噉若飲。如是等鬼。是名由內障礙飲食。

前一則　下一則

消文(2008/07/04)

2008/07/04初版；2016/05/09修訂(重編版面，移除超連結，增訂藏文)；2020/02/01三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，並嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 09403

於諸飲食有內障者，謂有其口細如針孔，口或如炬，或有頸癭，或腹廣大，縱得飲食無他障礙，然自不能若食若飲。

^{p. 09405}

_{tib. p. 12601}

།ཟས་སྐོམ་ལ་ནང་གི་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པ་ནི། ཁ་ཁབ་མིག་ཙམ་ཡོད་པ་ལ་ཁ་^བལ་མེ་འབར་བ་དང་ལྦ་བ་ཅན་དང་གསུས་པ་ཆེ་བ་སྟེ། གཞན་གྱིས་གེགས་མ་བྱས་པར་རང་གིས་ཟས་སྐོམ་རྙེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་བཟའ་བཏུང་མི་ནུས་པའོ།

^{tib. p. 12603}

消文紀錄——

於諸飲食有內障者：（第二類餓鬼苦）對各種飲食有內在因素之障礙。

謂有其口細如針孔：也就是說，有些餓鬼的嘴巴細如針孔。

口或如炬：有些嘴巴像火炬熾燃。

或有頸癭：有些頸部長瘤。癭，音ㄧㄥˇ，【教育部《國語辭典》】：「長在脖子上的囊狀瘤。」

或腹廣大：有些腹部極大。

縱得飲食無他障礙：縱然獲得飲食沒有外在障礙。

然自不能若食若飲：但是卻沒有辦法自在地吃或自在地喝。

我對這段本文之理解——

宗大師繼續根據《瑜伽師地論》所說，為行者闡述餓鬼道有情之飲食內障苦。

前一則　下一則

論源(2008/07/03)

2008/07/03初版；2016/05/09修訂(重編版面，移除超連結，增訂藏文)；2020/02/01三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，此段無ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 09402

此中有三，於諸飲食有外障者，謂彼若趣泉海池沼，即於其處，為餘有情持劍槍矛，遮其泉等不令趣近，及見其水變為膿血，自不樂飲。

^p. 09403

_{tib. p. 12518}

།འདི་ལ་གསུམ་ལས། ཟས་སྐོམ་ལ་ཕྱིའི་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པ་ནི། དེ་དག་ཆུ་མིག་དང་མཚོ་དང་མཚེའུ་རྣམས་སུ་རྒྱུ་བ་ན། དེར་སེམས་ཅན་རལ་གྲི་དང་མདུང་དང་མདུང་ཐུང་བཟུང་བ་དག་གིས་ཆུ་མིག་ལ་སོགས་པ་ལས་ཕྱིར་འགོག་པར་བྱེད་པ་དང་། ཆུ་ཡང་རྣག་ཁྲག་ཏུ་མཐོང་ནས་འཐུང་བར་མི་འདོད་པའོ།

^{tib. p. 12601}

論源紀錄——

《瑜伽師地論》卷四〈本地分中有尋有伺等三地之一〉

又餓鬼趣略有三種。一者由外障礙飲食。二者由內障礙飲食。三者飲食無有障礙。云何由外障礙飲食。謂彼有情……飢渴慞惶處處馳走。所到泉池為餘有情手執刀杖及以羂索。行列守護令不得趣。或強趣之。便見其泉變成膿血自不欲飲。如是等鬼。是名由外障礙飲食。

前一則　下一則

消文(2008/07/03)

2008/07/03初版；2016/05/09修訂(重編版面，移除超連結，增訂藏文)；2020/02/01三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，此段無ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 09402

此中有三，於諸飲食有外障者，謂彼若趣泉海池沼，即於其處，為餘有情持劍槍矛，遮其泉等不令趣近，及見其水變為膿血，自不樂飲。

^{p. 09403}

_{tib. p. 12518}

།འདི་ལ་གསུམ་ལས། ཟས་སྐོམ་ལ་ཕྱིའི་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པ་ནི། དེ་དག་ཆུ་མིག་དང་མཚོ་དང་མཚེའུ་རྣམས་སུ་རྒྱུ་བ་ན། དེར་སེམས་ཅན་རལ་གྲི་དང་མདུང་དང་མདུང་ཐུང་བཟུང་བ་དག་གིས་ཆུ་མིག་ལ་སོགས་པ་ལས་ཕྱིར་འགོག་པར་བྱེད་པ་དང་། ཆུ་ཡང་རྣག་ཁྲག་ཏུ་མཐོང་ནས་འཐུང་བར་མི་འདོད་པའོ།

^{tib. p. 12601}

消文紀錄——

此中有三：餓鬼道有情的苦可分成三類。

於諸飲食有外障者：（第一類餓鬼苦）對各種飲食有外在因素之障礙。

謂彼若趣泉海池沼，即於其處，為餘有情持劍槍矛，遮其泉等不令趣近：也就是說，當他們前往泉邊、海邊、池邊、或沼澤邊時，在這些地方都有其他有情持劍槍矛等擋在泉邊、海邊、池邊、或沼澤邊，使他們無法靠近。

及見其水變為膿血，自不樂飲：即使靠近之後，所見到的水都變成膿血，自然就不喜歡飲用。

我對這段本文之理解——

宗大師根據《瑜伽師地論》闡釋餓鬼道有情之三種飲食障苦，這段闡述飲食外障苦。

前一則　下一則

論源(2008/07/02)

2008/07/02初版；2016/05/07修訂(重編版面，移除超連結，增訂藏文)；2020/01/31三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，此段無ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 09401

思惟餓鬼苦者。謂諸習近上品慳者，生餓鬼中。彼復常與餓渴相應，皮及血肉悉皆枯槁，猶如火炭，散髮覆面，口極乾焦，舌常舐略。

^p. 09402

_{tib. p. 12515}

ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་པ་ནི། སེར་སྣ་ཤས་ཆེར་བསྟེན་པ་རྣམས་ཡི་དྭགས་སུ་སྐྱེ་ལ། དེ་དག་ཀྱང་བཀྲེས་ཤིང་སྐོམ་པ་དང་ལྡན་པ་པགས་པ་དང་ཤ་ཁྲག་ཀུན་བསྐམས་པ་སྡོང་དུམ་ཚིག་པ་ལྟ་བུ་གདོང་སྐྲས་ཁེབས་པ་ཁ་ཤིན་ཏུ་བསྐམས་ཤིང་ལྕེས་བལྡག་པའོ།

^{tib. p. 12517}

論源分析——

《瑜伽師地論》卷四〈本地分中有尋有伺等三地之一〉

謂彼有情由習上品慳故生鬼趣中。常與飢渴相應。皮肉血脈皆悉枯槁猶如火炭。頭髮蓬亂其面黯黑。脣口乾焦常以其舌舐略口面。

前一則　下一則

消文(2008/07/02)

2008/07/02初版；2016/05/07修訂(重編版面，移除超連結，增訂藏文)；2020/01/31三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，此段無ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 09401

思惟餓鬼苦者。謂諸習近上品慳者，生餓鬼中。彼復常與餓渴相應，皮及血肉悉皆枯槁，猶如火炭，散髮覆面，口極乾焦，舌常舐略。

^{p. 09402}

_{tib. p. 12515}

ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་པ་ནི། སེར་སྣ་ཤས་ཆེར་བསྟེན་པ་རྣམས་ཡི་དྭགས་སུ་སྐྱེ་ལ། དེ་དག་ཀྱང་བཀྲེས་ཤིང་སྐོམ་པ་དང་ལྡན་པ་པགས་པ་དང་ཤ་ཁྲག་ཀུན་བསྐམས་པ་སྡོང་དུམ་ཚིག་པ་ལྟ་བུ་གདོང་སྐྲས་ཁེབས་པ་ཁ་ཤིན་ཏུ་བསྐམས་ཤིང་ལྕེས་བལྡག་པའོ།

^{tib. p. 12517}

消文紀錄——

思惟餓鬼苦者：^壬三、餓鬼所有眾苦。這是科判思惡趣苦分三之三。

謂諸習近上品慳者，生餓鬼中：凡所有串習至極慳吝之有情，終將受生餓鬼道中。

彼復常與餓渴相應：墮入餓鬼道之後，總是感受著飢餓和乾渴。

皮及血肉悉皆枯槁，猶如火炭：皮膚及血肉全都乾枯，那樣子就像火炭一樣。

散髮覆面，口極乾焦，舌常舐略：滿頭散髮遮蓋臉部，嘴巴極為乾燥，以致於舌頭經常輕舐雙唇。

我對這段本文之理解——

從這裡開始進入廣論卷四。宗大師繼續要闡釋的是思惟惡趣眾苦分三當中的第三科，也就是思惟餓鬼苦。墮餓鬼道的業因是習近上品慳吝，之後感得的苦相是常感飢渴，肢體皆如枯槁火炭，披頭散髮口乾舌燥。

前一則　下一則

雜記(2008/07/01)

2008/07/01 08:20

日昨我家師姊遞我一便條，上面寫著：「請參考四加合助」。我問：「這是什麼？」答云：「廣論注釋。」喔！《四家合注》！！
這注疏多年來一直沒因緣見到，打從抄錄〈本書譯例〉第一則，就想請得《廣論四家注》，多年來仍未如願。
所謂「四家注」是〈附錄三：參考資料〉所載：
一、跋梭天王法幢的菩提道次第廣論硃註
二、阿旺饒敦的菩提道次第廣論墨註
三、妙音笑的菩提道次第廣論黃註
四、札底格什的菩提道次第廣論止觀註

論源(2008/07/01)

2008/07/01初版；2016/05/06修訂(重編版面，移除超連結，增訂藏文)；2017/04/15三版(為「長經劫」加註；藏文改採泰式分散對齊，本段無ཏྲེ་ཧོར།版四家注)；2020/01/30四版(變更字體)

論之本文——p. 09309

其壽量者，《俱舍論》云：「旁生長經劫。」謂壽長者，能達劫量，短則無定。

^p. 09309

_{tib. p. 12513}

ཚེའི་ཚད་ནི་མཛོད་ལས། དུད་འགྲོ་རྣམས། །མཆོག་རིང་བསྐལ་པའོ་ཞེས་ཚེ་རིང་བ་རྣམས་ཀྱིས་བསྐལ་བ་ཙམ་ཐུབ་ཅིང་ཐུང་བ་ལ་ངེས་པ་མེད་པར་བཤད་དོ།།

^{tib. p. 12514}

論源分析——

《阿毘達磨俱舍論》卷第十一〈分別世品第三之四〉

傍生壽量多無定限。若壽極長亦一中劫。

前一則　下一則

消文(2008/07/01)

2008/07/01初版；2016/05/06修訂(重編版面，移除超連結，增訂藏文)；2017/04/15三版(為「長經劫」加註；藏文改採泰式分散對齊，本段無ཏྲེ་ཧོར།版四家注)；2020/01/30四版(變更字體)

論之本文——p. 09309

其壽量者，《俱舍論》云：「旁生長經劫。」謂壽長者，能達劫量，短則無定。

^{p. 09309}

_{tib. p. 12513}

ཚེའི་ཚད་ནི་མཛོད་ལས། དུད་འགྲོ་རྣམས། །མཆོག་རིང་བསྐལ་པའོ་ཞེས་ཚེ་རིང་བ་རྣམས་ཀྱིས་བསྐལ་བ་ཙམ་ཐུབ་ཅིང་ཐུང་བ་ལ་ངེས་པ་མེད་པར་བཤད་དོ།།

^{tib. p. 12514}

消文紀錄——

其壽量者：（至於）旁生有情的壽量……。

《俱舍論》云：《俱舍論》說。

旁生長經劫：旁生（有情）的壽量長達一劫。

謂壽長者，能達劫量，短則無定：這句話的意思是壽量長的旁生有情，可以長達一劫的時間。壽量短的旁生有情生存時間就沒有固定。{2017.4.15}《阿毘達磨俱舍論》卷第十一〈分別世品第三之四〉：「傍生壽量多無定限。若壽極長亦一中劫。」是故，旁生能達最長壽量為「一中劫」。

我對這段本文之理解——

宗大師引《俱舍論》所說，闡釋旁生有情的壽量。

前一則　下一則

消文(2008/06/30)

2008/06/30初版；2016/05/06修訂(重編版面，移除超連結，增訂藏文)；2020/01/30三版(變更字體，藏文改採泰式分散對齊，此段無ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 09306

其餘尚有生於黑暗及以水中，老死於彼，負重疲勞，耕耘剪毛，強逼驅使。又以非一，殺害方便，苦惱而殺。又受飢渴，寒暑逼惱。又由獵士，多方惱害。應於此等，常懸畏懼，思惟眾多苦惱道理，厭患出離。

^{p. 09308}

_{tib. p. 12508}

གཞན་ཡང་མུན་པ་དང་ཆུར་སྐྱེས་ཤིང་དེ་དག་ཏུ་རྒས་ཏེ་འཆི་བ་དང་ཁུར་ལྕི་བས་ངལ་བ་དང་རྨོ་བ་དང་སྤུ་འདྲེག་པ་དང་བདའ་བ་དང་གསོད་ལུགས་ཀྱང་མི་འདྲ་བ་དུ་མས་ཉམ་ཐག་པར་བྱས་ཏེ། གསོད་པ་དང་བཀྲེས་སྐོམ་དང་ཉི་ལྷགས་ཀྱིས་གཟིར་བ་དང་རྔོན་པས་སྒོ་དུ་མ་ནས་གཙེ་བས་དེ་དག་ལ་དུས་ནམ་ཡང་འཇིགས་ཡེ་རེ་བས་སྡུག་བསྔལ་བའི་ཚུལ་རྣམས་བསམས་ཏེ་སྐྱོ་ཞིང་ཡིད་འབྱུང་བར་བྱའོ།།

^{tib. p. 12512}

消文紀錄——

其餘尚有生於黑暗及以水中，老死於彼，負重疲勞，耕耘剪毛，強逼驅使：其他還有受生於黑暗以及水中的有情，終其一生也都是在黑暗中或水中。還有承受負重疲勞、耕耘田地、剪毛、強迫驅使等痛苦。

又以非一，殺害方便，苦惱而殺：又有受到許多不同的殺害方法，歷盡種種苦惱而被殺。

又受飢渴，寒暑逼惱：又有承受飢渴、寒暑等形式的逼惱。

又由獵士，多方惱害：又有受到獵人各種方式獵殺的苦惱。

應於此等，常懸畏懼，思惟眾多苦惱道理，厭患出離：應該對這些苦常常心懷懼，思惟這些苦惱的道理，而生起厭患出離之心。

我對這段本文之理解——

宗大師根據《親友書釋》闡釋旁生眾苦之後，再補充闡述旁生的其他苦惱。教誡行者於這方面應常懷畏懼，思惟這些苦惱的道理，因而生起厭離心。

前一則　下一則