論源(2013/06/12)

2013/06/12初版；2016/08/06修訂(調整版面)

論之本文──p. 32205

第三靜慮差別。如前所引，就自性分二，謂世、出世。就品有三，就作業分，謂身心現法樂住靜慮、引發功德靜慮、饒益有情靜慮。初謂住定即能引生身心輕安所有靜慮。二謂諸靜慮能引神通、解脫、遍處及勝處等共諸聲聞所有功德。三謂有靜慮能引十一種饒益有情事。

^{p. 32208}

_{tib.p. 44811}

རབ་དབྱེ་ནི། སྔར་དྲངས་པ་ལྟར་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་ཕྱེན་འཇིག་རྟེན་པ་དང་དེ་ལས་འདས་པ་གཉིས་དང་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་གསུམ་ཡོད་ཀྱང༌། བྱེད་ལས་ཀྱིས་ཕྱེན་ཚེ་འདི་ལ་ལུས་སེམས་བདེ་བར་གནས་པར་བྱེད་པའི་བསམ་གཏན་དང༌། ཡོན་ཏན་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པའི་བསམ་གཏན་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པའི་བསམ་གཏན་ནོ། དེ་ལ་དང་པོ་ནི། གང་ལ་མཉམ་པར་བཞག་ན་ལུས་དང་སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་བསྐྱེད་པའི་བསམ་གཏན་རྣམས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། མངོན་ཤེས་དང་རྣམ་ཐར་དང་ཟད་པར་དང་ཟིལ་གནོན་སོགས་ཉན་ཐོས་དང་ཐུན་མོང་བའི་ཡོན་ཏན་བསྒྲུབ་པའི་བསམ་གཏན་རྣམས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། དོན་བྱ་བ་བཅུ་གཅིག་གི་དོན་རྣམས་བསྒྲུབ་པའི་བསམ་གཏན་ནོ།

^{tib.p. 44818}

論源紀錄──

T30 No.1579

彌勒菩薩說

三藏法師玄奘奉　詔譯

《瑜伽師地論》卷第四十三

〈本地分中菩薩地第十五初持瑜伽處靜慮品第十三〉

云何菩薩靜慮波羅蜜多。嗢拖南曰。

　自性一切難　　一切門善士

　一切種遂求　　二世樂清淨

　如是九種相　　名略說靜慮

謂九種相靜慮。名為菩薩靜慮波羅蜜多。一者自性靜慮。二者一切靜慮。三者難行靜慮。四者一切門靜慮。五者善士靜慮。六者一切種靜慮。七者遂求靜慮。八者此世他世樂靜慮。九者清淨靜慮。云何菩薩自性靜慮。謂諸菩薩於菩薩藏聞思為先。所有妙善世出出間心一境性。心正安住或奢摩他品或毘缽舍那品或雙運道俱通二品。當知即是菩薩所有靜慮自性。云何菩薩一切靜慮。謂此靜慮略有二種。一者世間靜慮。二者出世間靜慮。當知此二隨其所應復有三種。一者現法樂住靜慮。二者能引菩薩等持功德靜慮。三者饒益有情靜慮。若諸菩薩所有靜慮。遠離一切分別。能生身心輕安最極寂靜遠離憍舉。離諸愛味泯一切相。當知是名菩薩現法樂住靜慮。若諸菩薩所有靜慮。能引能住種種殊勝不可思議不可度量十力種姓所攝等持。如是等持。一切聲聞及獨覺等不知其名。何況能入。若諸菩薩所有靜慮。能引能住一切菩薩解脫勝處遍處無礙解無諍願智等。共諸聲聞所有功德。當知是名能引菩薩等持功德靜慮。菩薩饒益有情靜慮有十一種。如前應知。……

分析者按，由《瑜伽師地論》知菩薩靜慮波羅蜜多有九種相靜慮，《廣論》中靜慮差別僅說自性、品類、作業等三相。

然而所說自性差別與《瑜伽師地論》所說「自性靜慮」不同，《廣論》說「就自性分二，謂世出世」，比對《瑜伽師地論》可知，「世間靜慮」、「出世間靜慮」是於「菩薩一切靜慮」所說，而《廣論》說「就作業分」之內涵，也就是「謂身心現法樂住靜慮」下至「能引十一種饒益有情事」，於《瑜伽師地論》中皆歸為「菩薩一切靜慮」相。

此外，《廣論》所說「引發功德靜慮」對應於《瑜伽師地論》之「能引菩薩等持功德靜慮」，簡略甚多。其餘靜慮差別，實應詳閱《瑜伽師地論》所說以求甚解。