消文(2011/07/31)

2011/07/31初版；2015/08/23修訂(取消黑底白字樣式)；2020/11/04三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，此段無ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 22610

譬如彼山雖就此岸起彼山心，若至彼山則定發起此山之覺。故不同青色，任待於誰唯起青覺，不起餘色之覺。

^{p. 22612}

_{tib. p. 31320}

དཔེར་ན་ཕ་རི་ལ་འདི་ངོས་ནས་ཕ་རིའི་བློ་སྐྱེ་ཡང་ཕ་རིར་ཕྱིན་ན་ཚུ་རིའི་བློ་སྐྱེ་བ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་སྔོན་པོ་ཁ་དོག་སུ་ལ་སུ་ལ་ལྟོས་ཀྱང་སྔོན་པོ་ཉིད་ཀྱི་བློ་སྐྱེ་ཡི། ཁ་དོག་གཞན་གྱི་བློ་མི་སྐྱེ་བ་དང་མི་འདྲའོ།

^{tib. p. 31402}

消文紀錄——

譬如彼山雖就此岸起彼山心：譬如對於「那座山」，雖然在這一邊會生起「那座山」的想法。

若至彼山則定發起此山之覺：但是，如果到那座山之後，一定會生起「這座山」的感覺。

故不同青色：所以不同於「青色」。

任待於誰唯起青覺：無論任何人，都只會生起「青色」的感覺。

不起餘色之覺：不會生起其他顏色的感覺。

我對這段本文之理解——

這段本文為對治第一種障礙，故藉以彼山此山，闡明自他是觀待而成立的，不同於對於顏色的感覺。

消文者按，對於盲者或全色盲者而言，或許需要另外思惟。

前一則　下一則

消文(2011/07/30)

2011/07/30初版；2015/08/23修訂(取消黑底白字樣式)；2020/11/04三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，並嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之科文——p. 22607

此中分二：^一、除其障礙；^二、正明修法。　今初

論之本文——p. 22608

修習此心有二障礙：一謂執自樂他苦所依自他二身，猶如青黄各各類別。次於依此所生苦樂，亦便念云：此是我者應修應除，此是他者輕而棄捨。能治此者，謂觀自他非有自性各各類別，唯互觀待，於自亦能起如他心，於他亦能起自覺故，如彼山此山。

^{p. 22610}

_{tib. p. 31314}

^ཇགཉིས་པ། བློ་དེ་སྦྱོང་བ་ན་གེགས་ནི་གཉིས་ཏེ། ^ཇདང་པོ་ལ་དངོས་དང་། དེའི་ཁུངས་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། རང་གཉན་གཉིས་སོ་སོར་རིས་སུ་འཛིན་པའི་གེགས་བསལ་བ་ནི། རང་དང་གཞན་གྱི་བདེ་སྡུག་གི་རྟེན་བདག་དང་གཞན་གཉིས་སྔོ་སེར་ལྟར་སོ་སོ་བར་རིས་སུ་བཅད་ནས་གྲུབ་པར་འཛིན་ཅིང༌། དེ་ནས་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་བདེ་སྡུག་ལའང་འདི་ནི་ངའི་ཡིན་པས་བསྒྲུབ་པའམ་བསལ་བར་བྱའོ།། འདི་ནི་གཞན་གྱི་ཡིན་པས་སྙམ་ནས་ཡལ་བར་འདོར་བས་དེའི་གཉེན་པོར་ནི་བདག་དང་གཞན་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སོ་སོར་རིས་སུ་ཆད་པ་མེད་དེ། ཕན་ཚུན་ལྟོས་ནས་བདག་ལའང་གཞན་གྱི་བློ་སྐྱེ་ལ་གཞན་ལའང་བདག་གི་བློ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་ཏེ་ཕ་རི་ཚུ་རི་བཞིན་ནོ།།

^{tib. p. 31320}

消文紀錄——

此中分二：這當中分二方面闡述。消文者按，指^壬三、修習自他相換法次第分二。

^一、除其障礙：^癸一、除其障礙。闡述消除自他相換的修習障礙。

^二、正明修法：^癸二、正明修法。闡明自他相換的修習方法。

今初：接下來先闡述如何消除自他相換的修習障礙。

修習此心有二障礙：修習自他相換有二種障礙。

一謂執自樂他苦所依自他二身，猶如青黄各各類別：第一、執著於自樂所依自身與他苦所依他身，就好像青是青、黃是黃，互不相同。

次於依此所生苦樂，亦便念云：第二、對於自身與他身所生的苦樂，也會如下作意。

此是我者應修應除：如果是我的樂就應修，若是我的苦就應除。

此是他者輕而棄捨：如果是他的苦樂，就予以輕視而棄捨不顧。

能治此者：能夠對治這些障礙的是……。

謂觀自他非有自性各各類別：觀察自他都沒有自性，不是絕對互不相同的。

唯互觀待，於自亦能起如他心，於他亦能起自覺故：只要互相觀待，對自己就能生起像他人的心，對他人也能生起如自己的心。

如彼山此山：就好像說那座山和這座山一樣。

我對這段本文之理解——

這段先舉本段科文，次闡述修習自他相換之兩種障礙。

前一則　下一則

消文(2011/07/28)

2011/07/28初版；2015/08/21修訂(取消黑底白字樣式)；2020/11/04三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，並嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)；2021/06/17四版(根據四家合注科判調整段落)

論之科文——p. 22601

壬三、修習自他相換法之次第

論之本文——p. 22601

如是善思勝利過患，則能至心愛樂修習，又見修習便能生起。彼修自他換易之理，次第云何？言自他換，或說以自為他以他為自者，非是於他强念為我，於他眼等念為我所而修其心。乃是改換愛着自己，棄捨他人二心地位，應當發心愛他如自，棄自如他。

^{p. 22605}

_{tib. p. 31303}

^ཇགསུམ་པ་གོམས་ཚུལ་ནི། དེ་ལྟར་ཕན་ཡོན་དང་ཉེས་དམིགས་ལེགས་པར་བསམས་པས་ནི་སྙིང་ཐག་པ་ནས་དེ་བསྒོམ་པ་ལ་སྤྲོ་ཤུགས་སྐྱེ་ལ་གོམས་པར་བྱས་ན་བསྐྱེད་ནུས་པར་ཡང་མཐོང་བ་དེས། བདག་གཞན་བརྗེ་བའི་ཚུལ་སྒོམ་པའི་རིམ་པ་^ཇལ་གསུམ། བདག་གཉན་བརྗེ་བའི་བློ་ངོས་བཟུང་བ་་དང་། དེའི་གེགས་སེལ་བ་དང་། སྒོམ་ཚུལ་དངོས་དང་གསུམ་ལས། ^ཇདང་པོ་ནི། བདག་གཞན་བརྗེ་ཞེས་པ་དང་བདག་གཞན་དུ་བྱ་ཞིང་གཞན་བདག་ཏུ་བྱ། ཞེས་གསུངས་པ་ནི་གཞན་ལ་ངའོ་སྙམ་དུ་དང་དེའི་མིག་ལ་སོགས་པ་ལ་ངའི་འོ་སྙམ་པའི་བློ་སྦྱོང་བ་མིན་གྱི། རང་ལ་གཅེས་པར་འཛིན་པ་དང་གཞན་ཡལ་བར་འདོར་བའི་བློ་གཉིས་གོས་བརྗེས་ཏེ་གཞན་ལ་རང་ལྟར་གཅེས་པར་འཛིན་ཅིང་རང་ལ་གཞན་ལྟར་ཡལ་བར་འདོར་བའི་བློ་བསྐྱེད་པའོ།།

^{tib. p. 31310}

消文紀錄——

壬三、修習自他相換法之次第：消文者按，這句科文是末學自己注記用的。

如是善思勝利過患：像這樣好好地思惟自他能換勝利及不換過患。

則能至心愛樂修習：就能夠一心一意地好樂修習自他換法門。

又見修習便能生起：而且又明白只要修習，就能夠生起。

彼修自他換易之理，次第云何：自他相換的修習次第是什麼？消文者按，依末學對藏文之理解，認為這句藏文原義是作──修習自他相換法之次第者。也就是本段的科文。{2015.8.21}如壬二時所說，此處「換易」就是「互相交換」的意思，這裡的「易」並非「容易」的易。

言自他換，或說以自為他以他為自者：所謂自他相換，或者說以自為他、以他為自的意思……。

非是於他强念為我，於他眼等念為我所而修其心：並不是硬把「他」想成「我」，不是把「他的眼」等五根想成是「我的眼」等五根而修心。

乃是改換愛着自己，棄捨他人二心地位：真正的意思是把愛著自己、棄捨他人的這二種心，互相交換位置。

應當發心愛他如自，棄自如他：應當發心如愛自己一般的愛他人，如棄捨他人一般的棄捨自己。

我對這段本文之理解——

這段本文闡釋自他換的真正意思。

前一則　下一則

論源(2011/07/27)

2011/07/27初版

2015/08/20修訂(取消黑底白字樣式)

論之本文──p. 22511

即彼論云：「如汝於他人，一滴精血聚，虛妄執為我，如是應修餘。」

^{p. 22601}

_{tib. p. 31301}

དེ་ཉིད་ལས། དེ་བས་ཇི་ལྟར་གཞན་དག་གི། །ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །ཁྲོད་ཀྱིས་ངར་འཛིན་བྱས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་གཞན་ལ་གོམས་པར་གྱིས། །ཞེས་སོ།

^{tib. p. 31303}

論源紀錄──

शान्तिदेवविरचितः बोधिचर्यावतारः।

Śāntidevaviracitaḥ bodhicaryāvatāraḥ|

अभ्यासादन्यदीयेषु शुक्रशोणितबिन्दुषु।

abhyāsādanyadīyeṣu śukraśoṇitabinduṣu|

भवत्यहमिति ज्ञानमसत्यपि हि वस्तुनि॥१११॥

bhavatyahamiti jñānamasatyapi hi vastuni||111||

如石：〈第八品　靜慮〉

111.如親精卵聚，本非吾自身，串習故執取，受精卵為我。

隆蓮：〈卷八　禪定品〉

111.由串習故諸凡夫，於他有情精血滴，雖非我物謂為我，亦能視他為自身。

消文(2011/07/27)

2011/07/27初版；2015/02/02修訂(取消黑底白字樣式)；2020/11/04三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，此段無ཏྲེ་ཧོར།版四家注)；2021/06/17四版(根據四家合注科判調整段落)

論之本文——p. 22511

即彼論云：「如汝於他人，一滴精血聚，虛妄執為我，如是應修餘。」

^{p. 22601}

_{tib. p. 31301}

དེ་ཉིད་ལས། དེ་བས་ཇི་ལྟར་གཞན་དག་གི །ཁུ་བ་ཁྲག་གི་ཐིགས་པ་ལ། །ཁྲོད་ཀྱིས་ངར་འཛིན་བྱས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་གཞན་ལ་གོམས་པར་གྱིས། །ཞེས་སོ།།

^{tib. p. 31303}

消文紀錄——

即彼論云：也就是前面那一部論所說的。消文者按，引《入行論》〈第八品　靜慮〉第111偈。

如汝於他人，一滴精血聚，虛妄執為我，如是應修餘：就像父精母卵聚合而成的受精卵，本來不是我的身體，但因無始以來俱生我執串習的緣故，竟然錯誤地把它執取為我。消文者按，此譯文直接引自如石譯注《入菩薩行譯注》。

我對這段本文之理解——

這段本文先引《入行論》證成前段對於觀他如自之疑惑的解答。然後為依寂天教典而修分三之第一與第二科扼要收攝。

前一則　下一則

藏漢(2011/07/26)

2011/07/26初版

2015/08/20修訂(取消黑底白字樣式)

論之本文──p. 05211

《莊嚴經論》云：「此依先聞，如理作意，起修正作意，真義境智生。」

^{p. 05213}

_{tib.p. 06909}

མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། འདི་ན་དང་པོར་ཐོས་ལ་བརྟེན་ནས་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་འབྱུང༌། །ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གོམས་ལས་ཡང་དག་དོན་ཡུལ་ཡེ་ཤེས་འབྱུང༌།

^{tib.p. 06910}

實習紀錄──

末學於2007/10/18消文時，首先註明說：

這段本文我以如下標點符號形式理解：

《莊嚴經論》云：「此依先聞，如理作意起，修正作意，真義境智生。」

也就是說，把原來的譯文字數順序由4-4-5-5調整為4-5-4-5。原因是當年對於文中的「起」字，無法理解。於是依「對聯」形式做了調整。

今天從如下藏文分析獲得支持。

མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། 《經莊嚴論》云

འདི་ན་དང་པོར་ཐོས་ལ་བརྟེན་ནས་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་འབྱུང༌།

此先依聞如理作意生起

།ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གོམས་ལས་ཡང་དག་དོན་ཡུལ་ཡེ་ཤེས་འབྱུང༌།

如理作意串習由真實義境智生起

我們看到兩句句尾都是འབྱུང༌།，根據張怡蓀《藏漢大辭典》（p.1981）之第一釋義：「獲得，生起，出現。」，所以這段《莊嚴經論》文字確實應作：

此依先聞，如理作意起，

修正作意，真義境智生。

消文(2011/07/26)

2011/07/26初版；2015/02/02修訂(取消黑底白字樣式)；2020/11/04三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，並嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 22510

若作是念：「他身非我身，云何於彼能生如自之心耶？」即此身體亦是父母精血所成，是他體分，然由往昔串習力故而起我執。若於他身修習愛執，宛如自體亦能生起。

^{p. 22511}

_{tib. p. 31217}

^ཇགཉིས་པ་དེའི་དོགས་གཅོད་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་གྱི་ལུས་བདག་གི་ལུས་མིན་པས་དེ་ལ་རང་གི་བློ་འདྲ་བ་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད་དུ་རུང་སྙམ་ན། ལུས་འདི་ཡང་ཕ་མའི་ཁུ་ཁྲག་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན་ཞིང་གཞན་གྱི་ལུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན་ཀྱང་སྔོན་གོམས་པའི་དབང་གིས་ངར་འཛིན་པ་སྐྱེ་བ་ལྟར། གཞན་ལུས་ལའང་རང་གི་བཞིན་གཅེས་པར་འཛིན་པ་གོམས་པར་བྱས་ན་སྐྱེ་སྟེ།

^{tib. p. 31301}

消文紀錄——

若作是念：如果這樣想。

他身非我身：他人的身體不是我的身體。

云何於彼能生如自之心耶：如何能夠對他人生起像對自己的心呢？

即此身體亦是父母精血所成，是他體分：（關於這點可以設想）我的身體是父精母血所成的，本來也是屬於他人的身體的一分。

然由往昔串習力故而起我執：然而由於往昔宿生的串習力使然，才會生起我愛執。

若於他身修習愛執：如果對他人的身體修習愛執的話。

宛如自體亦能生起：也能夠生起像自己的身體的那種感覺。

我對這段本文之理解——

這段本文以問答形式闡釋對於觀他如自的疑惑。

前一則　下一則