論源(2012/03/31)

2012/03/31初版

2015/09/12修訂(取消黑底白字樣式)

2016/01/07三版(增訂《解深密經》經文)

論之本文──p. 26106

如云：「依三學增上，佛正說六度，初學攝前三，後二攝後二，一通三分攝。」

^{p. 26106}

_{tib. p. 36207}

བསླབ་གསུམ་དབང་དུ་མཛད་ནས་ནི། །རྒྱལ་བས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་དྲུག །ཡང་དག་བཤད་དེ་དང་པོ་གསུམ། །ཐ་མ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་གཉིས། །གཅིག་ནི་གསུམ་ཆར་ལ་ཡང་གཏོགས། །ཞེས་སོ།

^{tib. p. 36209}

論源紀錄──

T31 No. 1604
無著菩薩著
大唐天竺三藏波羅頗蜜多羅譯
《大乘莊嚴經論》卷第七〈度攝品第十七之一〉
為攝三學故，說度有六種，初三二初一，後二二一三。」

釋曰。此偈顯示為攝三種增上學故。立波羅蜜數唯有六。此中立初三波羅蜜。為攝初一戒增上學。戒有二種謂聚及眷屬。尸羅為聚。檀及羼提為眷屬。何以故。施於求受時資財不吝故。忍於護持時打罵不報故。此中立後二波羅蜜。如其次第。為攝心慧二增上學。此中立第四一波羅蜜。應知具攝三增上學。由一切三學精進為伴故。已制六波羅蜜數。

2016.1.07增訂

T16 No. 0676

《解深密經》卷第四

大唐三藏法師玄奘奉　詔譯

〈地波羅蜜多品第七〉

觀自在菩薩復白佛言：「世尊！是諸菩薩凡有幾種所應學事？」

佛告觀自在菩薩曰：「善男子！菩薩學事略有六種。所謂布施持戒忍辱精進靜慮慧到彼岸。」

觀自在菩薩復白佛言：「世尊！如是六種所應學事，幾是增上戒學所攝？幾是增上心學所攝？幾是增上慧學所攝？」

佛告觀自在菩薩曰：「善男子！當知初三但是增上戒學所攝。靜慮一種但是增上心學所攝。慧是增上慧學所攝。我說精進遍於一切。」

消文(2012/03/31)

2012/03/31初版；2015/09/12修訂(取消黑底白字樣式)；2021/08/30三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，並嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 26106

如云：「依三學增上，佛正說六度，初學攝前三，後二攝後二，一通三分攝。」

^{p. 26106}

_{tib. p. 36207}

^བལྷག་པའི་བསླབ་^བཔ་གསུམ་^བགྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས་ནི། །རྒྱལ་བས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་དྲུག །ཡང་དག་^བཔའམ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་བཤད་དེ་^བབསླབ་པ་དང་པོ་^བཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ལ་ཕར་ཕྱིན་དང་པོ་གསུམ། །^བདང་བསླབ་པ་ཐ་མ་ཏིན་ངེ་འཛིན་དང་ཤེར་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་གཉིས་ཀྱི་^བབསམ་གཏན་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་རྣམ་པ་གཉིས་^བདང་། །གཅིག་^བབརྩོན་འགྲུས་ནི་^བབསླབ་པ་གསུམ་ཆར་ལ་ཡང་གཏོགས། །ཞེས་སོ།།

^{tib. p. 36209}

消文紀錄——

如云：如（《大乘莊嚴經論》）所說。

依三學增上，佛正說六度：關於戒定慧三學之修習，佛陀明確定宣說能以六波羅蜜多含攝。

初學攝前三：初學（指戒學）攝於前三波羅蜜多（即布施、持戒、忍辱）。

後二攝後二：後二學（指定學、慧學）攝於後二波羅蜜多（即靜慮、般若）。

一通三分攝：剩餘的一波羅蜜多（指精進）通於三學。

我對這段本文之理解——

這段本文引《大乘莊嚴經論》證成「觀待三學數量決定」。

前一則　下一則

消文(2012/03/30)

2012/03/30初版；2015/09/12修訂(取消黑底白字樣式)；2021/08/30三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，並嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 26104

觀待三學數決定者。戒學自性即是戒度。此要有施，不顧資財，乃能正受，是戒資糧。既正受已，由他罵不報罵等忍耐守護，忍是眷屬。靜慮心學，般若慧學，精進遍通三學所攝，故六度決定。

^{p. 26106}

_{tib. p. 36201}

^ཇདྲུག་པ་བསླབ་པ་གསུམ་ལ་ལྟོས་པའི་གྲངས་ངེས་^ཇལ་གཉིས་ལས་་དང་བསླབ་པ་གསུམ་དུ་བསྡུ་ཚུལ་ནི། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པའི་ངོ་བོ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡིན་ལ་དེ་ཡང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་མི་བལྟ་བའི་སྦྱིན་པ་ཡོད་ན་ཡང་དག་པར་ལེན་པས་དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཚོགས་སོ།། ཡང་དག་པར་བླངས་པའང་གཤེ་བ་ལ་སླར་མི་གཤེ་བ་ལ་སོགས་པའི་བཟོད་པས་བསྲུང་བས་དེ་ནི་དེའི་འཁོར་རོ།། བསམ་གཏན་ནི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ཡིན་ལ། ཤེས་རབ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་ཡིན་ནོ།། བརྩོན་འགྲུས་ནི་བསླབ་པ་གསུམ་ག་ལ་གཏོགས་པས་ཕྱིན་དྲུག་ཏུ་ངེས་ཏེ།

^{tib. p. 36207}

消文紀錄——

觀待三學數決定者：觀待戒定慧三學，數量決定方面。

戒學自性即是戒度：戒學的自性就是持戒波羅蜜多。

此要有施，不顧資財，乃能正受，是戒資糧：要能正受持戒，就必須要布施，修學不顧戀資財。所以布施是持戒的資糧。

既正受已，由他罵不報罵等忍耐守護，忍是眷屬：正受持戒之後，要修學遭他有情辱罵時，不回罵等忍耐精神，以守護律儀。所以安忍是持戒的眷屬。

靜慮心學，般若慧學：靜慮就是心學，而般若就是慧學。

精進遍通三學所攝：精進普遍於戒定慧三學所攝持。

故六度決定：所以六波羅蜜多數量決定。

我對這段本文之理解——

這段本文扼要地闡述以六度攝戒定慧三學，故數量決定之理。

前一則　下一則

消文(2012/03/29)

2012/03/29初版；2015/12/20修訂(取消黑底白字樣式)；2021/08/30三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，此段無ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 26013

惡行有情數多易遇，由此因緣退捨利他。能對治者，謂當修習有力堪忍。淨善眾多長時修作，令增長者，要由思惟此勝利等，發起恆常猛利勇進。暫伏煩惱，須修靜慮。滅煩惱種及所知障，謂須般若。此於六度，能與最大決定知解。

^{p. 26103}

_{tib. p. 36116}

སེམས་ཅན་བྱེད་ངན་པ་གྲངས་མང་ཞིང་འབྱུང་ཉེ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་དེའི་དོན་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་པའི་གཉེན་པོར་ནི་བཟོད་པ་ལ་གོམས་པ་སྟོབས་ཅན་དང༌། དགེ་བ་གྲངས་མང་ཞིང་དུས་རིང་པོར་བསྒྲུབས་པའི་སྒོ་ནས་འཕེལ་བ་ལ་དེ་དག་གི་ཕན་ཡོན་སོགས་བསམས་པའི་སྒོ་ནས་སྤྲོ་བ་དྲག་ལ་རིང་བའི་བརྩོན་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་མགོ་གནོན་པ་ལ་བསམ་གཏན་དང༌། དེའི་ས་བོན་དང་ཤེས་སྒྲིབ་འཇོམས་པ་ལ་ཤེས་རབ་དགོས་པར་བསྟན་པ་འདིས་ནི་ཕྱིན་དྲུག་ལ་ངེས་པ་ཆེན་པོ་སྟེར་རོ།།

^{tib. p. 36201}

消文紀錄——

惡行有情數多易遇，由此因緣退捨利他：暴惡行為之有情數量眾多，而且非常容易遇到，由於這個緣故而退轉或棄捨利他善行。

能對治者，謂當修習有力堪忍：能夠對治（退捨利他之方便）者就是應當修習強而有力的堪忍性。

淨善眾多長時修作，令增長者：清淨的善法眾多，需要長久修持勤作，使所造善根持續增長（之方便）者。

要由思惟此勝利等，發起恆常猛利勇進：就是要從思惟修善增長善根的利益下手，令生起恆常猛利勇猛精進的心。

暫伏煩惱，須修靜慮：要能夠暫時調伏煩惱（之方便），必須修習靜慮。

滅煩惱種及所知障，謂須般若：要能夠滅除煩惱種子和所知障（之方便）者，必須修習般若。

此於六度，能與最大決定知解：這樣思惟，就能夠對六波羅蜜多生起最大決定知解。

我對這段本文之理解——

這段本文為「依一切種道或方便數決定」作一小結。

前一則　下一則

消文(2012/03/28)

2012/03/28初版；2015/12/20修訂(取消黑底白字樣式)；2021/08/30三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，並嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 26012

又不隨已生欲塵散亂自在轉者，謂無貪施。若先未生預遮滅者，則須尸羅，防護無義非義散亂。

^{p. 26013}

_{tib. p. 36114}

^ཇདྲུག་པ་ཕྱིན་དྲུག་གིས་ཐབས་གང་བྱེད་བསམས་ནས་ངེས་པ་རྙེད་པར་གདམས་པ་ནི། འདོད་ཡོན་གྱི་རྣམ་གཡེང་བྱུང་བའི་དབང་དུ་མི་འགྲོ་བ་ལ་མ་ཆགས་པའི་སྦྱིན་པ་དང༌། སྔར་མ་བྱུང་བ་འགོག་པ་ལ་དོན་མེད་པ་དང་དོན་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་གཡེང་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌།

^{tib. p. 36116}

消文紀錄——

又不隨已生欲塵散亂自在轉者，謂無貪施：此外，不會隨著已經生起的欲塵散亂而轉，相反地能夠自在而轉（的方便），就是無貪著的布施。欲塵，請參考消文（2010/01/23）。

若先未生預遮滅者，則須尸羅，防護無義非義散亂：如果（欲塵散亂）還沒有生起之前，希望加以預先遮除（的方便），就必須依賴持戒以防護無義利、非正義的散亂。

我對這段本文之理解——

這段本文起為「依一切方便數決定」作收攝。先說已生欲塵散亂之對治方便和未生預遮滅之方便。

前一則　下一則

論源(2012/03/27)

2012/03/27初版

2015/09/12修訂(取消黑底白字樣式)

論之本文──p. 26012

如云：「不貪諸境道，餘防為得散，不捨有情增，餘二能淨障。」

^{p. 26012}

_{tib. p. 36112}

ཡུལ་རྣམས་ལ་ནི་མ་ཆགས་ལམ། །དེ་ཐོབ་རྣམ་གཡེང་སྡོམ་པ་གཞན། །སེམས་ཅན་མི་གཏོང་འཕེལ་བ་དང༌། །སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བ་གཞན། །ཞེས་སོ།

^{tib. p. 36114}

論源紀錄──

T31 No. 1604
無著菩薩著
大唐天竺三藏波羅頗蜜多羅譯
《大乘莊嚴經論》卷第七〈度攝品第十七之一〉
不著及不亂，不捨亦增進，淨惑及智障，是道皆悉攝。

釋曰。此偈顯示為攝大乘六道故。立波羅蜜數唯有六。問道者何義。答有方便者為道。此中檀波羅蜜。於諸資財不著為道。由施時於境離染著故。尸波羅蜜。於諸境界不亂為道。由求受戒時一切心亂攝令住故。及比丘住護者。求境界時。一切業亂不能轉故。羼提波羅蜜。於諸眾生不捨為道。由一切不饒益事不生厭故。毘梨耶波羅蜜。於修諸善增長為道。由精進發起令增上故。禪波羅蜜。於煩惱障令清淨為道。般若波羅蜜。於智慧障令清淨為道。如是六種道攝一切大乘道盡。