消文(2010/04/30)

2010/04/30初版；2015/02/08修訂(重編版面，增訂藏文，移除超連結)；2018/08/09三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，此段無ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文──p. 17108

如許薩迦耶見與無明異者，譬如盤繩，略降黑闇，於繩實體不能明了，於彼遂起執蛇之覺。如是障蔽明見蘊體，由無明闇誤蘊為我，從此發生諸餘煩惱。

^{p. 17109}

_{tib.p. 23502}

འཇིག་ལྟ་དང་མ་རིག་པ་སོ་སོར་འདོད་པ་ལྟར་ན། དཔེར་ན། ཐག་པ་བསྡོགས་པ་ལ་མུན་པ་ཅུང་ཟད་བབ་སྟེ་ཐག་པའི་གནས་ལུགས་མི་གསལ་བ་ན་དེ་ལ་སྦྲུལ་དུ་འཛིན་པའི་བློ་སྐྱེ་བ་ལྟར། ཕུང་པོའི་གནས་ལུགས་གསལ་བ་ལ་སྒྲིབ་པའི་མ་རིག་པའི་མུན་པ་ལས་ཕུང་པོ་ལ་བདག་ཏུ་འཁྲུལ་བ་སྐྱེ་ལ། དེ་ལས་ཉོན་མོངས་གཞན་རྣམས་སྐྱེའོ།

^{tib.p. 23506}

消文紀錄──

如許薩迦耶見與無明異者：如果承許薩迦耶見與無明是不同的觀點。

譬如盤繩，略降黑闇，於繩實體不能明了，於彼遂起執蛇之覺：就譬如繩子盤好擺在地上，在天色略略昏暗的時候，由於不能看清楚繩子的實體，因此誤以為這堆繩子是蛇。

如是障蔽明見蘊體：像這種情形一樣，在無明遮蔽明見五蘊實體的狀況下。

由無明闇誤蘊為我：（就會）由於無明黑暗的緣故，而誤以為五蘊身是我。

從此發生諸餘煩惱：也因為這樣而產生其他的煩惱。消文者按，指除了薩迦耶見與無明之外的其他八種煩惱。

我對這段本文之理解——

這段本文闡述有一派觀點承許薩迦耶見與無明為二，由薩迦耶見發生諸餘煩惱。

前一則　下一則

消文(2010/04/29)

2010/04/29初版；2015/02/08修訂(重編版面，增訂藏文，移除超連結)；2018/08/09三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，並嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 17108

第二如何生起次第者。

^{p. 17108}

_{tib.p. 23502}

གཉིས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བའི་རིམ་པ་^བལ་གསུམ་ལས་དང་པོ་འཇིག་ལྟ་དང་མ་རིག་པ་འགལ་བར་འདོད་པ་ས་སྡེའི་ལུགས་ནི།

^{tib.p. 23502}

消文紀錄——

第二如何生起次第者：^子二、如何生起之次第。

我對這段本文之理解——

這段本文事實上是煩惱發生之理的第二科，在宣說過煩惱的總別二相之後，宗大師繼續要宣說煩惱生起的根本，以及如何發生諸餘煩惱。

前一則　下一則

消文(2010/04/28)

2010/04/28初版；2015/02/06修訂(重編版面，增訂藏文，移除超連結)；2018/08/08三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，此段無ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 17107

此十煩惱，是如《集論》、《瑜伽師地》、《釋五蘊論》，所出而說。

^{p. 17107}

_{tib.p. 23419}

།ཉོན་མོངས་བཅུ་པོ་དེ་དག་ནི་ཀུན་ལས་བཏུས་དང་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་དང་ཕུང་པོ་ལྔའི་རབ་བྱེད་ཀྱི་བཤད་པ་ལས་འབྱུང་བ་ལྟར་བཤད་པའོ།།

^{tib.p. 23501}

消文紀錄——

此十煩惱，是如《集論》、《瑜伽師地》、《釋五蘊論》，所出而說：以上十種煩惱別相，是根據《集論》、《瑜伽師地論》、《釋五蘊論》等來闡釋。集論，請參考消文(2009/06/18)。釋五蘊論，根據英文廣論之理解，其梵名作पञ्चस्कन्ध प्रकरण (Pañcaskandha prakaraṇa)，造者為世親菩薩，玄奘譯，收錄於大正藏第31冊經號1612，此論又作《粗釋體義論》、《五蘊論》、《依名釋義論》等。法尊法師稍後於p. 17301譯作《五蘊差別論》。

我對這段本文之理解——

這段本文交待本論所述十煩惱之出處。

前一則　下一則

異動(2010/04/27)

致諸位同行善友，大家吉祥如意！

末學將於5/03~5/22出國三週，這期間敝部落格之更新或回應，恐難如常，祈請來訪同行善友諒察為荷。

瑞麟合十

消文(2010/04/27)

2010/04/27初版；2015/02/06修訂(重編版面，增訂藏文，移除超連結)；2018/08/06三版(變更字體；藏文改採泰式分散對齊，嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 17106

邪見者，謂謗無前世後世及業果等，或計自在及勝性等為眾生因，染慧為性。

^{p. 17107}

_{tib.p. 23417}

ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི། ཚེ་སྔ་ཕྱི་དང་ལས་འབྲས་སོགས་མེད་ཅེས་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དང་། དབང་ཕྱུག་དང་གཙོ་བོ་ལ་སོགས་པ་འགྲོ་བའི་རྒྱུར་འཛིན་པ་^བལྟ་བུའི་སྒྲོ་འདོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་ཅན་ནོ།། ^བདེས་ན་སྐབས་འདིའི་ལོག་ལྟ་ལ་སྒྲོ་སྐུར་གྱི་ལྟ་བ་གཉིས་ཀའང་ཡོད་དོ།།

^{tib.p. 23419}

消文紀錄——

邪見者：邪見的行相是……。邪見，梵語मिथ्यादृष्टि (mithyā-dṛṣṭi)，【明‧一如《三藏法數》】：「謂邪心取理，顛倒妄見，不信因果，斷諸善根，作闡提行，是名邪見。」又：「謂無正信，誹謗正法，而於善惡果報，及正因緣所生善法，一切撥以為無，是為邪見。」【T28 No. 1554《入阿毘達磨論》卷上】：「若決定執無業、無業果、無解脫、無得解脫道，撥無實事，此染汙慧名邪見。」【T30 No. 1579《瑜伽師地論》卷第八〈本地分中有尋有伺等三地之五〉】：「邪見者。謂由親近不善丈夫聞非正法不如理作意故。撥因撥果或撥作用。壞真實事。唯用分別染汙慧為體。」請參考消文(2009/03/23)、論源(2009/03/26)。

謂謗無前世後世及業果等：也就是誹謗沒有前世、後世、業果等。

或計自在及勝性等為眾生因：或者認為大自在天及勝性等是眾生因。自在，此中為大自在天之略稱。勝性，梵語प्रकृति (prakṛti)，亦名自性、冥性，為數論師二十五諦之第一，數論師認為此是萬有之因。【T43 No. 1830《成唯識論述記》卷一】：「自性者，冥性也。今名自性，古名冥性，今亦名勝性，未生大等，但住自分，名為自性。」。眾生因，生諸法之因。

染慧為性：它的自性是染汙的慧。

我對這段本文之理解——

這段本文闡釋邪見的行相，可參考十黑業中之邪見，p. 12806。

前一則　下一則

消文(2010/04/26)

2010/04/26初版；2018/02/24修訂(重編版面；移除超連結；增訂藏文，藏文改採泰式分散對齊，嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)；2018/03/20三版(訂正標點符號，並依新標點形式參考《四家合注》修訂消文內容)

論之本文——p. 17104

戒禁取者，謂緣壞戒可捨之戒，及諸行狀、軌則、身語定轉所有邪禁，及緣彼等所依之蘊，見為能淨罪惡、能解煩惱、能出生死，染慧為性。

^{p. 17106}

_{tip. p. 23413}

ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་འཛིན་ནི། ^བརང་གི་བློ་ངོར་འཆལ་ཚུལ་སྤོང་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། ^བསྐྲ་བྲེག་པའི་གཡང་གཞི་དང་ཀེང་རུས་འཆང་བ་སོགས་ཀྱི་ཆ་བྱད་དང་^བརྐང་པ་ཡ་གཅིག་གིས་འགྲེང་སྟེ་ཉི་མ་ག་ལ་བ་དེར་བལྟ་བ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་དང་^བརྟག་ཏུ་ལུས་ལ་ཐལ་བས་བྱུག་པ་སོགས་དང་ལུས་གཅེར་བུ་ངག་མི་སྨྲ་བ་སོགས། ལུས་དང་ངག་གི་འཇུག་པ་ངེས་པར་བྱེད་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་དང་། གང་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་དག་འབྱང་བ་^བཕིུ་རོལ་པ་ཁ་ཅིག་ཉེར་ལེན་གྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་ཆར་དག་གྲོལ་གྱི་རྒྱུར་འདོད་བ་ལྟ་བུའི་ཕུང་པོ་ལ་དམིགས་ནས་སྡིག་པ་འདག་པ་དང་ཉོན་མོངས་ལས་གྲོལ་བ་དང་འཁོར་བ་ལས་ངེས་པར་འབྱིན་པར་ལྟ་བའི་ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་ཅན་ནོ།། ^ངསྔར་ཡོན་ཏན་འདོད་པ་ནགས་ན་གནས་པ་ཡིས། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རང་ཉིད་^བཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་བསྲུང་བ་དེས་རློམ་ནས་དགེ་སློང་གྲོང་འདབ་པ་སོགས་གཞན་ལ་བརྙས་ཤིང་ཁྱད་དུ་གསོད་པ་མི་རུང་བར་གསུངས་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུ་ནི་འདིའི་ཚུལ་ཁྲིམས་མཆོག་འཛིན་གྱི་ལྟ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལ་ནི་དོན་ལ་དག་གྲོལ་གྱི་ཐབས་མ་ཡིན་པ་གཅིག་ལ་དེ་ཡིན་པར་ལྙ་བའི་ལོག་ལྟས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། འདི་ལྟ་བུའི་ལོག་རྟོག་ཕལ་ཆེར་ནི་སོ་སྐྱེ་ཐ་མལ་པས་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་དྲན་གྱི་མངོན་ཤེས་སོགས་ཐོབ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་བར་གསུངས་ཏེ། དེས་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་རང་གི་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་གར་སྐྱེས་བརྟགས་པ་ན་ཚེ་སྔ་མ་ཁྱི་ཕག་གི་བརྟུལ་ཞུགས་འཛིན་པ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་དེས་མཐོང་ཞིང་བརྟུལ་ཞུགས་དེའི་མཐུས་འདིར་སྐྱེས་པ་མིན་པར་དགེ་རྩ་གཞན་གྱི་མཐུས་ཡིན་ཀྱང་ཁོས་དེའི་དབང་གིས་ཡིན་པར་བཟུང་ནས་བརྟུལ་ཞུགས་དེས་ལུས་འདི་ལྟ་བུ་འགྲུབ་པོ་སྙམ་ནས་ད་ལྟའང་བརྟུལ་ཞུགས་དེ་འཛིན་པ་སོགས་དང་། ཡང་དེ་འདྲ་བའི་རིགས་འགའ་ཞིག་གིས་རང་གི་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་ལ་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་བརྟགས་པ་ན་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་གཉིས་གསུམ་ཙམ་མཐོང་། དེ་ཕན་ཆད་མ་མཐོང་བ་ལ་བརྟེན་ནས། དེ་ཕན་ཆད་མེད་སྙམ་དུ་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་དམ་འཆའ་བ་སོགས་དང་། བ་གླང་དང་རི་དྭགས་དང་བྱ་གག་ཤི་བ་མི་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་མཐོང་ནས་དེ་དག་གི་བརྟུལ་ཞུགས་མཐོ་རིས་ཀྱི་རྒྱུར་འགྲོ་བར་འཛིན་པ་ལྟ་བུའོ།།

^{tip. p. 23417}

消文紀錄——

戒禁取者：戒禁取見的行相是……。戒禁取，「戒禁取見」之略稱，全稱「戒禁等取見」，梵語शीलव्रत परामर्श (śīla-vrata-parāmarśa)，又稱戒取見、戒盜見。【丁福保《佛學大辭典》】：「（術語）如確取牛戒狗戒等非理之戒法，而思為生天之因，解脫之道。迷取非理戒禁之邪見也。此中亦含布施取苦行取等。以有迷取非理之布施或非理之苦行而思為清淨之因或道者故也。但由印度之外道守邪戒者多，故謂之戒禁取。」【T30 No. 1579《瑜伽師地論》卷第八〈本地分中有尋有伺等三地之五〉】：「戒禁取者：謂由親近不善丈夫，聞非正法，不如理作意故；即於彼見、彼見隨行若戒若禁、及所依所緣所因俱有相應等法，等隨觀執為清淨、為解脫、為出離。唯用分別染汙慧為體。」又【卷第五十八〈攝決擇分中有尋有伺等三地之一〉】：「戒禁取者。謂所受持隨順見取。見取眷屬見取隨法。若戒若禁於所受持諸戒禁中。妄計為最為上為勝為妙。威勢執取隨起言說。唯此諦實餘皆虛妄。由此戒禁能得清淨解脫出離。是名戒禁取。」

謂緣壞戒可捨之戒，及諸行狀、軌則、身語定轉所有邪禁：也就是執取可捨離的非理之戒，以及執持剃髮的全人皮與骷髏等服飾形象；或遵循單腳站立觀視太陽的軌則；或經常行持身塗灰泥、裸體、不語等等非理之禁戒。{2018.3.20}指外道的一些苦行修行方式。

及緣彼等所依之蘊：以及執取前述種種非理禁戒所依的五蘊。

見為能淨罪惡，能解煩惱，能出生死：認為這樣行持就能夠淨除罪障、解脫煩惱、出離生死。

染慧為性：它的自性是染汙的慧。

我對這段本文之理解——

這段本文闡釋戒禁取見之行相。

前一則　下一則

消文(2010/04/25)

2010/04/25初版；2018/02/24修訂(重編版面；移除超連結；增訂藏文，藏文改採泰式分散對齊，嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文──p. 17103

見取者，謂緣薩迦耶見邊見邪見，三中隨一，及彼所依見者之蘊，執為最勝，染慧為性。

^{p. 17104}

_{tip. p. 23411}

ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི། འཇིག་ལྟ་དང་མཐར་ལྟ་དང་ལོག་ལྟ་གསུམ་གང་རུང་དང་དེ་དག་གང་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་བའི་ལྟ་བ་པོའི་ཕུང་པོ་ལ་དམིགས་ནས་མཆོག་ཏུ་^བསྟེ་དག་གྲོལ་གྱི་རྒྱུར་འཛིན་པའི་ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་ཅན་ནོ།།

^{tip. p. 23413}

消文紀錄——

見取者：見取見的行相是……。見取，「見取見」之略稱，全稱為「見等取見」，梵語दृष्टिपरामर्श (dṛṣṭiparāmarśa)。【丁福保《佛學大辭典》】：「（術語）五見之一。確執諸邪見及自身以為最勝為一切鬥諍之本者，以一切劣為勝者。」【T29 No. 1558《阿毘達磨俱舍論》卷第十九〈分別隨眠品第五之一〉】：「於劣謂勝名為見取。有漏名劣。聖所斷故。執劣為勝總名見取。理實應立見等取名。略去等言。但名見取。」【T31 No. 1585《成唯識論》卷第六】：「四見取。謂於諸見及所依蘊。執為最勝能得清淨。一切鬥諍所依為業。」【T30 No. 1579《瑜伽師地論》卷第八〈本地分中有尋有伺等三地之五〉】：「見取者。謂由親近不善丈夫聞非正法不如理作意故。以薩迦耶見邊執見邪見及所依所緣所因俱有相應等法。比方他見等隨觀執為最為上勝妙第一。唯用分別染汙慧為體。」

謂緣薩迦耶見邊見邪見，三中隨一：也就是執著於薩迦耶見、邊見、或邪見等當中任一非理之見。

及彼所依見者之蘊：以及這些非理之見所依的見者之五蘊。

執為最勝：以為此見及此見所依蘊是最殊勝的。

染慧為性：它的自性是染汙的慧。

我對這段本文之理解——

這段本文闡釋見取見之行相。

前一則　下一則

消文(2010/04/24)

2010/04/24初版；2018/02/24修訂(重編版面；移除超連結；增訂藏文，藏文改採泰式分散對齊，嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 17102

邊執見者，謂緣薩迦耶見所執之我，計為常恆，或見斷滅，無從此沒，結生當來，染慧為性。

^{p. 17103}

_{tip. p. 23409}

མཐར་འཛིན་པའི་ལྟ་བ་ནི། འཇིག་ལྟས་གང་བཟུང་བའི་བདག་དེ་ལ་དམིགས་ནས་རྟག་པ་ཐེར་ཟུག་པའམ་འདི་ནས་ཕྱི་མར་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ཆད་པར་ལྟ་བའི་ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་ཅན་ནོ།། ^ངའདི་ལ་རྟག་ཆད་ཀྱི་ལྟ་བ་གཉིས་ཀ་ཡོད་དོ།།

^{tip. p. 23411}

消文紀錄——

邊執見者：邊執見的行相是……。邊執見，梵語अन्तग्राह दृष्टि (antagrāha-dṛṣṭi)，略稱邊見。

謂緣薩迦耶見所執之我，計為常恆：也就是攀附薩迦耶見所執著的「我」，然後把這個「我」當作是恆常不變的。消文者按，此是執「常見」。

或見斷滅，無從此沒，結生當來：或者認為這個「我」是斷滅的，認為沒有從此世死歿之後，會再在來世結生這回事。消文者按，此是執「斷見」。

染慧為性：它的自性是染汙的慧。

我對這段本文之理解——

這段本文闡釋邊執見，包括常見與斷見。

前一則　下一則

消文(2010/04/23)

2010/04/23初版；2018/02/24修訂(重編版面；移除超連結；增訂藏文，藏文改採泰式分散對齊，嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)；2021/09/27三版(修訂「緣取蘊」之消文內容。)

論之本文——p. 17101

壞聚見者，謂緣取蘊，計我我所，染慧為性，我我所見，其中壞是無常，聚是眾多，為欲顯此所見之事，唯是無常，非一之法，全無常一補特伽羅，故為立名曰壞聚見。

^{p. 17102}

^{tip. p. 23404}

འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ནི། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལ་དམིགས་ནས་ང་དང་ངའི་ཞེས་བདག་དང་བདག་གིར་ལྟ་བའི་ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་ཅན་ནོ།། ^ཇའཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་གོ་དོན་ནི། དེ་ལ་འཇིག་པ་ནི་མི་རྟག་པ་དང་ཚོགས་པ་ནི་དུ་མ་ཡིན་པས་འདིས་གང་ལ་ལྟ་བའི་གཞི་ནི་མི་རྟག་པ་དང་དུ་མའི་ཆོས་ཙམ་ཡིན་གྱི། རྟག་པ་དང་གཅིག་པུའི་གང་ཟག་ནི་མེད་དོ།། ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དུ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ཞེས་མིང་བཏགས་སོ།། ^བའཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ཞེས་པའི་མིང་འདོགས་པ་ནི། འཇིག་ལྟས་ཕུང་པོ་ལ་དམིགས་ནས་རྟག་གཅིག་རང་དབང་ཅན་ནམ། རང་རྐྱ་ཐུབ་པའི་རྫས་ཡོད་སོགས་སུ་ལྟ་བ་དེ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་ཕུང་པོ་དེ་རྟག་པ་མ་ཡིན་པར་འཇིག་པ་དང་གཅིག་པུ་མིན་པར་ཚོགས་པའོ་ཞེས་པ་བསྟན་པའོ།།

^{tip. p. 23408}

消文紀錄——

壞聚見者：壞聚見的行相是……。

謂緣取蘊，計我我所：也就是把{2021.9.27}所緣的近取蘊當成我與我所有的（錯誤見解）。消文者按，原消文以「所緣的五取蘊」理解時，等於忽略了無色界有情，故修訂為「所緣的近取蘊」。而取蘊亦作近取蘊故。

染慧為性：它的自性是染汙的慧。

我我所見：我和我所有的見解（稱為壞聚見的原因是……）。

其中壞是無常，聚是眾多：（壞聚見）當中的壞是無常的意思，聚是很多很多的意思。無常，生滅遷流，剎那不住的意思。

為欲顯此所見之事，唯是無常，非一之法：（稱為壞聚見的原因是）為了要彰顯（近取蘊身）所見到的境（對象），只是無常、非一的現象。非一，不是唯一的，不是獨一無二的，也就是有一個以上的意思。

全無常一補特伽羅：根本沒有常一的有情。

故為立名曰壞聚見：所以把這種行相稱作「壞聚見」。

我對這段本文之理解——

這段本文闡釋壞聚見。

前一則　下一則