2006/12/25初版；2014/03/06修訂(重編版面，增訂藏文，並配合藏文段落，加入「何等二十」，移除超連結)；2017/12/18三版(將二十勝利合併成一則消文，藏文改採泰式分散對齊，並嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)
論之本文——p. 02101
何等二十？謂成就念，成就勝慧，成就覺慧，成就堅固，成就智慧，隨順證達出世間慧，貪欲微劣，瞋恚微劣，愚痴微劣，魔羅於彼不能得便，諸佛世尊而為護念，諸非人等於彼守護，諸天於彼助發威德，諸怨敵等不能得便，其諸親愛終不破離，言教威重、其人當得無所怖畏，得多喜悅、智者稱讚、其行法施是所堪念。」
p. 02105
tib.p. 02805
ཉི་ཤུ་གང་ཞེ་ན་འདི་ལྟ་སྟེ་ངལུགས་འདིའི་བླ་མ་སྔ་མ་དག་གི་གསུང་ལས་ཆོས་བཤད་པའི་ཕན་ཡོན་ཉི་ཤུ་ལ་རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་དྲུག བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་བཞི། བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དགུ རྣམ་སྨིན་གྱི་འབྲས་བུ་གཅིག་རྣམས་སུ་གསུངས་པ་ལས་དང་པོ་ཆོས་བཤད་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་དྲུག་ནི། བཚིག་དོན་མི་བརྗེད་པའི་ཐོས་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་ཀྱི་དྲན་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་དང་།༡ བདོན་དམ་མཉམ་བཞག་བསྒོམས་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ངེས་པའི་བློ་གྲོས་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་དང་།༢ བཀུན་རྫོབ་རྗེས་ཐོབ་བསམ་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ངེས་པའི་བློ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་དང་།༣ ཤེས་རབ་བཀྱིས་གོང་ནས་གོང་དུ་ངེས་པའི་ངེས་དོན་ལྟ་བས་མི་འཕྲོག་པའི་བརྟན་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་དང་།༤ བཚོགས་སྦྱོར་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་དང་།༥ བམཐོང་སྒོམ་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་རབ་རྗེས་སུ་རྟོགས་བཔ་སྟེ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དང་།༦ བདྲུག་གོ། བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་བཞི་ནི། འདོད་ཆགས་ཆུང་བར་འགྱུར་བ་དང་།༧ ཞེ་སྡང་ཆུང་བར་འགྱུར་བ་དང་།༨ གཏི་མུག་ཆུང་བར་འགྱུར་བ་དང་།༩ བདུག་གསུམ་ཆུང་བས་བདུད་ཀྱིས་དེ་ལ་གླགས་མི་རྙེད་པར་འགྱུར་བ་དང་།༡༠ བཞིའོ།། བབདག་པོའི་འབྲས་བུ་དགུ་ནི། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་བབུ་གཅིག་པ་སྡུག་པ་ལྟར་དེ་ལ་དགོངས་པར་འགྱུར་བ་དང་།༡༡ བཕྱོགས་སྐྱོང་བཅུ་ལ་སོགས་པ་དཀར་ཕྱོགས་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་མི་དང་མི་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དེ་ལ་བམི་མཐུན་ཕྱོགས་ལས་བསྲུང་བར་འགྱུར་བ་དང་།༡༢ བཚངས་པ་དང་བརྒྱ་བྱིན་སོགས་ལྷ་རྣམས་དེ་ལ་གཟི་བྱིན་བམདངས་སྟོབས་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་བ་དང་།༡༣ བཟང་ཟིང་ལ་མི་བལྟ་བས་མི་མཛའ་བ་བདགྲ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལ་བམཐོ་འཚམས་པ་དང་འཕྱར་ཀ་འདོགས་པ་སོགས་ཀྱིས་གླགས་རྙེད་པར་མི་འགྱུར་བ་དང་།༡༤ དེའི་ཇདགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་མཛའ་བཤེས་རྣམས་བཡིད་ཆེས་ཤིང་ཕྱིར་དད་པས་མཛའ་བ་མི་ཕྱེད་པར་འགྱུར་བ་དང་།༡༥བརང་འདོད་རྙེད་བཀུར་དོན་གཉེར་མེད་པས་ཚིག་བཙུན་པར་བཏེ་བཟུང་བར་འོས་པ་འཛིན་པར་འགྱུར་བ་དང་།༡༦ བཤེས་རབ་འཕེལ་ཞིང་རྙེད་བཀུར་དོན་གཉེར་མེད་པ་སྟེ་དེས་བམཁས་པའི་མདུན་སར་མི་འཇིགས་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དང་།༡༧ བརྙེད་མ་རྙེད་སོགས་མི་སེམས་པའི་རྒྱུ་དེ་ལས་ཡིད་བདེ་བ་མང་བར་འགྱུར་བ་དང་།༡༨ བསངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་དང་གོང་མ་མཁས་པས་ཡོན་ཏན་གྱིས་བསྔགས་པར་འགྱུར་བ་དང་།༡༩ བདགུའོ།། རྣམ་སྨིན་གྱི་འབྲས་བུ་གཅིག་ནི་དེའི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པབའི་ཡོན་ཏན་དང་བཀའ་དྲིན་དེ་ཡང་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱ་བར་འོས་པར་འགྱུར་བ་༢༠སྟེ།
tib.p. 02817
消文紀錄——
何等二十：什麼樣的二十種呢？哪二十種？何等，【教育部《國語辭典》】：「疑問詞，什麼樣。感歎詞，多麼。」此處作疑問詞。
謂成就念：也就是說，第一種勝利是可以達到牢記不忘。謂，請參考消文(2006/01/23)。成就，請參考消文(2006/04/28)。念，【T30 No. 1579《瑜伽師地論》卷三〈本地分中意地第二之三〉】：「念云何？謂於串習事，隨彼彼行，明瞭記憶性。」消文者按，參考《大寶積經》卷九十一〈發勝志樂會第二十五之一〉，此句作「正念成就」，再查梵語स्मृति (smṛti)有作「念、正念」解，是故，念或正念應是譯者個人所好而決擇之。又【T30 No. 1579《瑜伽師地論》卷八十三〈攝異門分之上〉】：「言正念者，不忘教授故。」此外，【《菩提道次第略論釋》卷一】即作「成就正念（即正念勝利，於文句意義能不忘失。）」【《掌中解脫》140頁】：「成就念，意為不忘失正法。」說法者為說法法會所作準備，通常為正行所花時間之數倍，甚或數十倍，又由於一再講述，法要自然而然能夠牢記不忘。
成就勝慧：【《菩提道次第略論釋》卷一】作「成就勝慧（即具足智勝利，由修而成修所成慧，修之初步生起功德。」【《掌中解脫》140頁】：「勝慧意為勝義修所成定解慧。」又，勝，【T30 No. 1579《瑜伽師地論》卷八十三〈攝異門分之上〉】：「所言勝者，共諸獨覺善圓滿故。」據此，當指超勝於凡夫。慧，【T29 No. 1558《阿毘達磨俱舍論》卷四〈分別根品第二之二〉】：「慧，謂於法能有簡擇。」消文者按，說法者為了準備說法，必然經常聽聞教法，日積月累而於法能有簡擇。根據上述資料，本文所稱勝慧應指修所成慧而言。
成就覺慧：【《菩提道次第略論釋》卷一】作「成就覺慧（即具足思所成慧）。」【《掌中解脫》140頁】：「覺慧意為世俗思所成定解慧。」消文者按，根據上述資料，覺慧應指思所成慧。說法者經常聽聞教法，思惟法要，思成會得真理，開真智，此即覺悟之慧。因此，慧由思所生起，故為思慧。
成就堅固：得到堅定不變的信心。【丁福保《佛學大辭典》】：「（術語）如樹之根株不能拔者云堅，從他物不變原態者云固。謂心念之不變不動也。」又云：「勝解者，於所緣之境決定印可而不可移轉也。」【《菩提道次第略論釋》卷一】作「成就堅固（謂堅固自己了義，真實義，正見不亂）。」【《掌中解脫》140頁】：「成就堅固意為不能劫奪。」消文者按，說法者為說法而於法親近數習，殷重修習，而得堅固勝解。
成就智慧：具足智慧。明白一切事相曰智；了知一切事理曰慧。【《菩提道次第略論釋》卷一】作「成就智慧（具足資糧、加行道智慧）。」【《掌中解脫》140頁】：「成就智慧是指資糧道和加行道位的世間智。」關於資糧道與加行道，如【T31 No. 1605《大乘阿毘達磨集論》卷五〈決擇分中諦品第一之三〉】：「何等資糧道？謂諸異生所有尸羅，守護根門，飲食知量，初夜後夜常不睡眠，勤修止觀，正知而住。復有所餘進習諸善，聞所成慧，思所成慧，修所成慧。修習此故；得成現觀解脫所依器性。何等加行道？謂有資糧道，皆是加行道。或有加行道，非資糧道。謂已積集資糧道者，所有順決擇分善根。」消文者按，說法者成就聞思修三慧故智慧具足，此亦符〈發勝志樂會第二十五之一〉所述。
隨順證達出世間慧：相應相順的得到出世間慧。隨順，如前所釋，見消文(2006/08/01)。證達，如實證得。出世間慧，出世間的智慧，【T30 No. 1579《瑜伽師地論》卷四十三〈本地分中菩薩地第十五初持瑜伽處慧品第十四〉】：「云何菩薩一切慧。當知此慧略有二種。一者世間慧。二者出世間慧。」世間是有漏的別名，故出世間即是出離有漏繫縛的無漏。【《菩提道次第略論釋》卷一】作「隨順證達出世間慧（謂隨順見道、修道位智慧）。」【《掌中解脫》140頁】：「出世間慧是指見道和修道位的智慧。」消文者按，又諸經論有云，依修道者的位次而言，地前是世間，見道初地以上是出世間，消文者或可曰出世間慧即清淨無煩惱的智慧，也是見道的智慧。說法者經常作意思惟教法，定能如實證得清淨無煩惱的智慧。
貪欲微劣：貪著之心稍微減少；漸漸減少之義。貪欲，略稱貪，梵語 राग (rāga)，【丁福保《佛學大辭典》】：「（術語）引取順情之塵境而無厭，謂之貪欲。」【T30 No. 1579《瑜伽師地論》卷八十四〈攝異門分〉之下】：「貪者，謂於受用、喜樂堅著故。」微，【教育部《國語辭典》】：「副詞，稍，略。」劣，【教育部《國語辭典》】：「形容詞，少。」
瞋恚微劣：氣憤惱怒之心漸漸減少。瞋恚，略稱瞋，梵語 प्रतिघ (pratigha)、दवेष (dveṣa)或 क्रोध (krodha)。【T30 No. 1579《瑜伽師地論》卷八〈本地分〉中有尋有伺等三地之五】：「云何瞋恚？謂於他起害欲樂，起染汙心，若於他起害欲樂決定方便，及於彼究竟中，所有意樂。」
愚痴微劣：無明漸漸減少。愚痴，略稱痴，梵語 मोह (moha)，【丁福保《佛學大辭典》】：「（術語）三毒之一。心性闇昧，無通達事理之智明也。與無明同。」【T30 No. 1579《瑜伽師地論》卷八十六〈攝事分〉中契經事行擇攝第一之二】：「痴異名者，亦名無智，亦名無見，亦名非現觀，亦名惛昧，亦名愚痴，亦名無明，亦名黑闇。」
魔羅於彼不能得便：魔對他（指說法者）得不到（加害的）機會。魔羅，梵語 मार (māra)，略稱魔。【丁福保《佛學大辭典》】：「（術語）譯為能奪命，障礙，擾亂，破壞等。害人命，障礙人之善事者，欲界之第六天主為魔王，其眷屬為魔民魔人，舊譯之經論，作磨，梁武改為魔字。」【《瑜伽師地論》卷二十九〈本地分中聲聞地第十三第二瑜伽處之四〉】：「當知諸魔略有四種。魔所作事有無量種。勤修觀行諸瑜伽師應善遍知當正遠離。云何四魔。一蘊魔。二煩惱魔。三死魔。四天魔。蘊魔者。謂五取蘊。煩惱魔者。謂三界中一切煩惱。死魔者。謂彼彼有情從彼彼有情眾殀喪殞歿。天魔者。謂於勤修勝善品者求欲超越蘊煩惱死三種魔時。有生欲界最上天子得大自在。為作障礙發起種種擾亂事業。是名天魔。」又云：「云何魔事。謂諸所有能引出離善法欲生耽著諸欲增上力故。尋還退捨。當知此即是為魔事。若正安住密護根門。於諸所有可愛色聲香味觸法。由執取相執取隨好。心樂趣入。當知此即是為魔事。若正安住於食知量。於諸美味不平等食。由貪愛欲心樂趣入。當知此即是為魔事。若正安住精勤修習。初夜後夜覺寤瑜伽。於睡眠樂於偃臥樂於脇臥樂。由懈怠力心樂趣入。當知此即是為魔事。若正安住正知而住。於往來等諸事業時。若見幼少盛年美色諸母邑等。由不如理執取相好心樂趣入。或見世間諸妙好事心樂趣入。或於多事多所作中心樂趣入。或見在家及出家眾歡娛雜處。或見惡友共相雜住。便生隨喜心樂趣入。當知一切皆是魔事。於佛法僧苦集滅道此世他世若生疑惑。當知一切皆是魔事。住阿練若樹下塚間空閑靜室。若見廣大可怖畏事驚恐毛竪。或見沙門婆羅門像人非人像欻爾而來。不如正理勸捨白品勸取黑品。當知一切皆是魔事。若於利養恭敬稱譽心樂趣入。或於慳吝廣大希欲不知喜足。忿恨覆惱及矯詐等。沙門莊嚴所對治法心樂趣入。當知一切皆是魔事。如是等類無量無邊諸魔事業。一切皆是四魔所作。隨其所應當正了知。」魔與魔事應如此了知。於彼，對他；指對說法者。不能得，不能得到；得不到。便，機會；例如：因利乘便。就魔而言，當指加害的機會，云加害者，奪命、障礙、擾亂、破壞等皆屬之。
諸佛世尊而為護念：十方三世無量佛都會加以護持攝受和憶念（說法者）。諸，請參考消文(2006/01/08)。佛世尊，【丁福保《佛學大辭典》】：「（術語）依成實論則佛為十號中之第九號，世尊為第十號，合云佛世尊。依智度論則佛為第十號，世尊為具十號尊德之總號。世尊之梵名為薄伽梵。」護念，加以護持攝受和憶念。【丁福保《佛學大辭典》】：「（術語）保護憶念也。」【《中華佛教百科全書》】：「謂諸佛、菩薩、諸天善神等對於修善眾生或佛弟子加以護持攝受，使之不致遭受障礙」
諸非人等於彼守護：所有護法都會對他守衛保護（說法者）。諸，如前所釋，見消文(2006/01/08)。非人，梵語 अमनुष्य (amanuṣya)，【丁福保《佛學大辭典》】：「（雜名）對於人而謂天龍八部及夜叉，惡鬼之冥眾，總為非人。」【《中華佛教百科全書》】：「指人類以外的某類眾生。有時指天、龍、阿修羅等八部眾，有時指鬼神所幻化而成的『變化人』。各佛典對『非人』的內涵，所說並非完全相同。」消文者認為既是於彼守護，當知非為惡鬼等冥眾，故應是指天龍八部等善神之各路護法，此八種守護善神即天 देव (deva)、龍 नाग (nāga)、藥叉 यक्ष (yakṣa)〔舊作夜叉〕、乾闥婆 गन्धर्व (gandharva)、阿修羅 असुर (asura)、迦樓羅 गरुद (garuda)、緊那羅 किम्नर (kimnara)、摩睺羅伽 महोरग (mahoraga)，此八部眾，以天、龍為上首，故曰天龍八部。於彼，如前所釋，見消文(2006/12/27)。守護，【教育部《國語辭典》】：「守衛保護。」
諸天於彼助發威德：所有天神都會對他（說法者）助長聲威與德行。諸天，諸天神。通 常指三界二十八天，分別為欲界六天、色界十八天、無色界四天。欲界六天分別為四天王天（東方持國天王、南方增長天王、西方廣目天王、北方多聞天王）、忉利 天、須夜摩天、兜率陀天、化樂天、他化自在天；色界十八天分別為初禪三天（梵眾天、梵輔天、大梵天）、二禪三天（少光天、無量光天、光音天）、三禪三天 （少淨天、無量淨天、遍淨天）、四禪九天（無雲天、福生天、廣果天、無想天、無煩天、無熱天、善見天、善現天、色究竟天）；無色界四天分別為空處天、識處 天、無所有處天、非想非非想處天。另有「二十諸天」或其他不同分法。於彼，請參考消文(2006/12/27)。助發，幫助提升。威德，聲威與德行。【丁福保《佛學大辭典》】：「（術語）可畏為威，可愛為德。」【《法華嘉祥疏七》】：「畏則為威，愛則為德。又折伏為威，攝受為德。」消文者按，以當代語彙而言，即是領袖魅力。
諸怨敵等不能得便：一切煩惱無機可乘。諸，請參考消文(2006/01/08)。怨敵，【丁福保《佛學大辭典》】：「（雜名）怨恨讎敵也。」消文者按，佛學辭典僅有此一解釋，消文者不知道藏文原典中之怨敵是否指世間之仇敵，本論卷六思惟六苦中云，「…於生死流轉之時，父母等親，於他生中轉為怨敵，諸怨敵等轉成親屬…」（p. 16206），是故，當知世間怨敵有盡期，親屬亦有盡期，【《入行論》第四品〈不放逸〉】：「吾心煩惱敵，長住無盡期；其餘世間敵，命不如是久。」請參考入行(2006/12/08)。又如【《大般涅槃經》卷二十四〈光明遍照高貴德王菩薩品第十之四〉】云：「…云何菩薩離諸怨敵？一切煩惱是菩薩怨敵。…」所以，一切煩惱才是佛弟子真正的諸怨敵，對世間諸怨敵要修忍辱、修慈悲觀。願以此與同行善友共勉之。
其諸親愛終不破離：他所有的親友眷屬自始至終都不分離。其，他，指說法者。諸，請參考消文(2006/01/08)。親愛，【教育部《國語辭典》】：「至親好友。」消文者注，這是世間的說法，也就是血緣、婚姻以及社群關係所建立的。然而，消文者認為，〈勸發增上意樂會〉中，世尊對慈氏所開示的必不止於此，因法而親之眷屬才是要義。終，【教育部《國語辭典》】：「從開始到末了一整段時間的，如：終生，終年。」破離，分離。消文者按，破是出於被動的分開，例如，「乘風破浪、勢如破竹」等。離是出於主動的分開，例如，「離群索居、離鄉背井」等。《略論釋》此處作「乖離」。
言教威重：所宣講的教法暨具威嚴又顯莊重。言教，梵語 निरुक्ति (nirukti)，【丁福保《佛學大辭典》】：「（術語）如來以言語垂示之教法也。」又，【教育部《國語辭典》】：「以言語教示他人。」威重，【教育部《國語辭典》】：「《論語‧學而篇》：『君子不重則不威。』指威嚴厚重。」
其人當得無所怖畏：這個人（不為名聞利養的說法者）應該（得到）沒有什麼好恐懼害怕的。其人，那個人或這個人，指不為名聞利養的說法者。此處，其為指示形容詞，表示「這個、那個、這樣、那樣」，例如「查無其事、不厭其煩」等。當得，應該得到。怖畏，梵語 विभीषण (vibhīṣaṇa)，恐懼害怕。怖與畏兩字都作「恐懼、害怕」解釋，不過，畏字有時候表「敬服」的意思，也就是「敬畏」，例如《論語‧子罕篇》：「後生可畏。焉知來者之不如今也。」
得多喜悅：獲得許多歡喜。
智者稱讚：（獲得）有智慧的人褒揚讚歎他的功德。智者，請參考消文(2006/01/05)。稱讚，【丁福保《佛學大辭典》】：「（雜語）稱揚讚嘆其功德也。」消文者按：消文者習慣於欣賞意涵時用「歎」，於惋惜意涵時用「嘆」。
其行法施是所堪念：他所做的法布施（即指說法）是足以（讓人）憶念的。其，請參考消文(2007/01/01)。行，此作「做，從事」解，例如：「行醫、行竊」等。法施，請參考消文(2006/12/23)。堪，【教育部《國語辭典》】：「可以、能夠，如：『堪稱大將、不堪設想』」不過，後面直接接動詞時，通常是作「足以令人、足以讓人」解釋，例如「堪慮、堪憂」等。念，憶念。
我對這段本文之理解——
根據〈勸發增上意樂會〉中所述，宗大師闡釋，無染法施可以成就二十種勝利。
前一則 下一則