消文(2007/02/11)

2007/02/11初版；2014/03/23修訂(重編版面，增訂藏文，移除超連結)；2019/03/15三版(變更字體，藏文改採泰式分散對齊，此段無ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 02502

其中調伏者，謂尸羅學。《別解脫》云：「心馬常馳奔，恆勵終難制，百利針順銜，即此別解脫。」又如《分辨教》云：「此是未調所化銜。」

^{p. 02503}

_{tib.p. 03420}

།དེ་ལ་དུལ་བ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟེ། སོ་སོར་ཐར་པ་ལས། རྟག་ཏུ་འབད་པས་བདའ་བ་ཡི། །སེམས་རྟ་ཁ་བླན་དཀའ་བ་ལ། །མཐུན་པའི་གཟེར་རྣོན་བརྒྱ་པ་ཡི། །སྲབ་ནི་སོ་སོར་ཐར་འདི་ཡིན། །ཞེས་དང་། ལུང་རྣམ་འབྱེད་ལས། །གདུལ་བྱ་མ་ཐུལ་པ་ཡི་སྲབ་འདི་ཡིན།

^{tib.p. 03503}

消文紀錄——

其中調伏者：這（十法）當中（所說）的調伏。調伏，請參考消文(2006/10/22)。

謂尸羅學：也就是戒學。尸羅，請參考消文(2006/12/02)。

《別解脫》云：《別解脫戒經》說。別解脫，請參考消文(2006/04/28)。另，參考英文版，作 The Sūtra on the Vows of Individual Liberation，梵文作प्रातिमोक्ष सूत्र (Prātimokṣa-sūtra)，故理解作《別解脫戒經》。

心馬常馳奔：心不能安住。心馬，【丁福保《佛學大辭典》】：「（譬喻）心之動亂如狂馬，故曰心馬。又曰心猿意馬。」心猿意馬，【教育部《國語辭典》】：「佛教以猿馬性喜外馳來形容眾生的心，不能安住，喜攀緣外境。」

恆勵終難制：經常勵力，最後還是難以制服。

百利針順銜：（只好藉由）裝有許多銳利針刺，用來馴服（牠）的（馬）銜。百，百根，形容很多。利針，銳利的針刺。順，順服，此為馴服之義。銜，【教育部《國語辭典》】：「裝在馬口用來控制馬匹的鐵製用具。」

即此別解脫：就是這個別解脫（戒）。

又如《分辨教》云：又像《分辨教》說。分辨教，根據英文廣論，此梵語作विनय विभङ्ग (Vinaya-vibhaṅga)，即《毘奈耶經》。

此是未調所化銜：這（別解脫戒）就是尚未調伏的所要教化對象的馬銜。所化，所要教化的對象。

我對這段本文之理解——

從這段本文起，宗大師一一為修行者解釋十法。這當中的調伏，就是戒學。宗大師引《別解脫戒經》和《分辨教》所說，說明身心相續尚未調伏的眾生，心意就好像狂馬一般，必須藉助於馬銜才能馴服牠，因此，別解脫戒就像是調伏身心相續的馬銜。

前一則　下一則

消文(2007/02/10)

2007/02/10初版；2014/03/22修訂(重編版面，增訂藏文，移除超連結)；2019/03/14三版(變更字體，藏文改採泰式分散對齊，此段無ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 02412

若爾須一何等調伏，謂若隨宜略事修行，於相續中有假證德名，全無所益。故須一種順總佛教，調相續法，此即定為三種寶學，是故論說調伏等三。

^{p. 02501}

_{tib.p. 03416}

འོ་ན་ཇི་ལྟར་བཏུལ་བ་ཞིག་དགོས་སྙམ་ན། གང་བྱུང་བྱུང་གི་སྒྲུབ་པ་བྱས་ནས་རྟོགས་པའི་ཡོན་ཏན་དུ་མིང་བཏགས་པ་རེ་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པས་མི་ཕན་པས་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་སྤྱི་དང་མཐུན་པའི་རྒྱུད་འདུལ་ལུགས་ཤིག་དགོས་ཏེ། དེ་ནི་བསླབ་པ་རིན་པོ་ཆེ་གསུམ་དུ་ངེས་པས་དུལ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་གསུངས་སོ།།

^{tib.p. 03420}

消文紀錄——

為便於理解，標點符號稍作調整如下：

若爾，須一何等調伏？謂若隨宜略事修行，於相續中有假證德名，全無所益。故須一種順總佛教，調相續法，此即定為三種寶學，是故論說調伏等三。

若爾：如果這樣的話。

須一何等調伏：必須一種什麼樣的調伏？

謂若隨宜略事修行：如果只是隨自己覺得適宜的而稍微修行。隨宜，【教育部《國語辭典》】：「就其所宜。」略事，同「稍事」，略微。

於相續中有假證德名：在身心當中得到的是不實的證德名義。

全無所益：完全沒有實質的利益。

故須一種順總佛教：所以必須遵從一種圓滿的佛教。

調相續法：調伏身心的方法。消文者按，合併上句，其義為需要一種與正法相應的方法來調伏身心。

此即定為三種寶學：這就是三種如意寶般的學處。

是故論說調伏等三：所以論典中說戒定慧三學，亦即《經莊嚴論》所說調伏（戒）、靜（定）、近靜（慧）等三學。調伏等三，因為調伏即戒學，故調伏等三是指戒定慧三學。

我對這段本文之理解——

宗大師在前一段本文開示己未調伏而調伏他，無有是處，所以接下來再深入開示需要什麼樣的調伏。如果是隨興稍微修行，身心只得到不實的證德名義，毫無實質利益可言。要調伏身心，就必須遵從圓滿的佛法，這套調伏身心的方法就是通稱為三種如意寶般學處的戒定慧三學。

前一則　下一則

入行(2007/02/09)

2007/02/09

15:00~16:00　第五十八講
進度參考入行(2007/02/02)。

21:00~22:00　第六十一講
進度
第五品　護正知
甲三、以正念正知護心
　乙二、學攝善法戒
　　丙一、斷不學戒之因──貪身
　　　丁五、應令身修善
　　　68. 若僕不堪使，主不與衣食；養身而它去，為何善養護？
　　　69. 既酬彼薪資，當令辦吾利；無益則於彼，一切不應與。
　　　70. 念身如舟楫，唯充去來依；為辦有情利，修成如意身。

　　丙二、應善巧修善
　　　丁一、舉止應安祥
　　　71. 自主己身心，恆常露笑顏，平息怒紋眉，善成眾生友。

 

消文(2007/02/09)

2007/02/09初版；2014/03/21修訂(重編版面，增訂藏文，移除超連結)；2019/03/14三版(變更字體，藏文改採泰式分散對齊，此段無ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 02411

此復說為自未調伏，而調伏他，無有是處。故其尊重能調他者，須先調伏自類相續。

^{p. 02412}

_{tib.p. 03415}

།དེ་ཡང་རང་མ་དུལ་བས་གཞན་འདུལ་བ་གནས་མེད་བར་གསུངས་པས་གཞན་འདུལ་བའི་བླ་མ་དེས་ཐོག་མར་རང་གི་རྒྱུད་བཏུལ་བ་ཞིག་དགོས་སོ།།

^{tib.p. 03416}

消文紀錄——

此復說為自未調伏：這裡要再說明的是自己沒有調伏。

而調伏他：而要調伏他人。

無有是處：沒有道理。消文者按，從善業生可愛果是名為處；從不善業生可愛果是名非處。

故其尊重能調他者：所以要成為能夠調伏他人的上師。

須先調伏自類相續：必須先調伏自己的身心。

我對這段本文之理解——

宗大師引《大乘莊嚴經論》開示學人應依成就十法的善知識。接著以這段本文申論，作為上師必須先調伏自己才能調伏學徒。

前一則　下一則

入行(2007/02/08)

2007/02/08

15:00~16:00　第五十七講

進度參考入行(2007/02/01)。

21:00~22:00　第六十講

進度

第五品　護正知

甲三、以正念正知護心

　乙二、學攝善法戒

　　丙一、斷不學戒之因──貪身

　　　丁三、思身無精妙

　　　64. 如是勤尋覓，若未見精妙，何故猶貪著、愛護此垢身？

　　　丁四、不應貪身之因

　　　65. 若垢不堪食，身血不宜飲，腸胃不適吮，身復何所需？

　　　66. 貪身唯一因，為護狐鷲食；

　　　丁五、應令身修善

　　　　故應惜此身　獨為修諸善！

　　　67. 縱汝護如此，死神不留情，奪已施鷲狗，屆時復何如？

 

晚間聽聞時發現進度非如預料中的第五十九課，結束後瀏覽生命電視節目表，始知昨(2/07)晚九點播出了第五十九課。自聽聞以來，一直為此節目時間頻頻異動而生煩惱。對治：每週一查節目表的異動情形。為什麼要每週一查？因為網站上的節目表以一星期為單位。

消文(2007/02/08)

2007/02/08初版；2014/03/21修訂(重編版面，增訂藏文，移除超連結)；2019/03/11三版(變更字體，藏文改採泰式分散對齊，並嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 02410

如《經莊嚴論》云：「知識調伏靜近靜，德增具勤教富饒，善達實性具巧說，悲體離厭應依止。」是說學人，須依成就十法知識。

^{p. 02411}

_{tib.p. 03411}

^ཇགཉིས་པ་མཚན་ཉིད་ལ། རབ་ཀྱི་དང་། འབྲིང་གི་དང་། ཐ་མའི་མཚན་ཉིད་གསུམ། དང་པོ་ལ། རང་ལ་དགོས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་། གཞན་དོན་ལ་དགོས་པའི་ཡོན་ཏན་གཉིས། དང་པོ་ནི། དེ་ནི་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། ^བཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་^བཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པས་དུལ་བ་^བཏེང་ངེ་འཛིན་གྱི་བསླབ་པས་ཞི་བ་^བཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་དང་ལྡན་པས་ཉེར་ཞི་བ། །^བསློབ་མ་ལས། ཡོན་ཏན་^བཆེས་ལྷག་པ་གཞན་དོན་ལ་སྤྲོ་བའི་བརྩོན་^བའགྲུས་དང་བཅས་^བཔ་མང་དུ་ཐོས་པའི་ལུང་གིས་ཕྱུག །^བལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་ཁྱད་པར་དེ་^བཁོན་ཉིད་^བཀྱི་དོན་མངོན་རྗེས་ལུང་རིགས་གང་རུང་གིས་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་^བགདུལ་བྱ་བཀྲི་བའི་རིམ་པ་དང་མཐུན་པར་བརྡའ་སྤྲོད་པའི་སྨྲ་མཁས་^བདང་ལྡན། ^བཔ། གདུལ་བྱ་ལ་ཐུགས་བརྩེ་བའི་^བདབང་གིས་ཆོས་སྟོན་པའི་བདག་ཉིད་^བཡང་ཡང་འཆད་པས་ངལ་བའི་སྐྱོ་བ་སྤངས་^བཔ་ལ་བརྟེན་^བཔར་བྱའོ།། ཞེས་བཤེས་གཉེན་ཆོས་བཅུ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ལ་སློབ་མས་བརྟེན་དགོས་པར་གསུངས་སོ།།

^{tib.p. 03415}

消文紀錄——

本文原為七言體，現為便於理解，稍微調整如下：

如《經莊嚴論》云：「知識調伏、靜、近靜、德增、具勤、教富饒、善達實性、具巧說、悲體、離厭應依止。」是說：「學人須依成就十法（之善）知識。」

如《經莊嚴論》云：像《經莊嚴論》中所說。經莊嚴論，參考雜記(2006/08/22)。消文者按，今試著根據英文版所提供的梵文महायान सूत्रलंकार (Mahāyāna-sūtralaṃkāra)直譯作「大乘－莊嚴經論」，經查即為無著菩薩所造《大乘莊嚴經論》，唐代波羅頗蜜多羅譯。本文引自卷九〈親近品第十九〉，詳見文末附錄。

知識：參考消文(2007/01/30)。

調伏：參考消文(2006/10/22)。文末附錄另有釋曰：「與戒相應由根調故。」

靜：根據文末附錄，此為「寂靜」義。其釋曰：「與定相應由內攝故。」寂靜，參考消文(2006/07/20)。

近靜：根據文末附錄，此為「惑除」義。其釋曰：「信念與慧相應煩惱斷故。」

德增：根據文末附錄，其釋曰：「戒定慧具不缺減故。」

具勤：根據文末附錄，此為「有勇」義。其釋曰：「利益他時不疲惓故。」

教富饒：根據文末附錄，此為「經富」，顯然「教、經」同義。其釋曰：「得多聞故。」

善達實性：根據文末附錄，此為「覺真」。其釋曰：「了實義故。」

具巧說：根據文末附錄，此為「善說」。其釋曰：「不顛倒故。」

悲體：根據文末附錄，此為「悲深」。其釋曰：「絕希望故。」

離厭：根據文末附錄，此為「離退」。其釋曰：「於一切時恭敬說故。」

應依止：（具有以上十種條件的人）是學者應該依止的對象（善知識）。依止，參考消文(2006/05/05)。

是說：以上這段文字（指引用之《經莊嚴論》文字）的意思是。

學人須依成就十法（之善）知識：修行者必須依止成就上述十種條件的善知識。學人，同「學徒」，參考消文(2007/01/30)。成就，參考消文(2006/04/28)。須依，必須依止。成就，參考消文(2006/04/28)。十法，（指《經莊嚴論》所述）十種條件。消文者按，成就十法另出《佛說大乘十法經》，參考文末附錄。

我對這段本文之理解——

宗大師引用《大乘莊嚴經論》卷九〈親近品第十九〉中所說的十種功德，為修行者開示，依止善知識時，應該觀察是否具足這十種功德。稍後的本文中，宗大師還將一一闡釋這十種條件，所以今天消文就只引《大乘莊嚴經論》當中的釋文作為參考。

附錄：

《大乘莊嚴經論》卷九〈親近品第十九〉——

……偈曰。
調靜除德增　　有勇阿含富
覺真善說法　　悲深離退減

釋曰。此偈顯示第一依親近。若善知識具足十種功德者。應堪親近。何謂為十。一者調伏。二者寂靜。三者惑除。四者德增。五者有勇。六者經富。七者覺真。八者善說。九者悲深。十者離退。調伏者與戒相應由根調故。寂靜者。與定相應由內攝故。惑除者。信念與慧相應煩惱斷故。德增者。戒定慧具不缺減故。有勇者。利益他時不疲惓故。經富者。得多聞故。覺真者。了實義故。善說者。不顛倒故。悲深者。絕希望故。離退者。於一切時恭敬說故。……

《佛說大乘十法經》——

……爾時世尊告淨無垢妙淨寶月王光菩薩言。善男子。菩薩摩訶薩成就十法。名住大乘。何等為十。所謂成就正信。成就行。成就性。樂菩提心。樂法。樂觀正法。行於正法及順法。遠離慢我慢等事。善好通達諸微密語。不樂聲聞及緣覺等。……

前一則　下一則

消文(2007/02/07)

2007/02/07初版；2014/03/19修訂(重編版面，增訂藏文，移除超連結)；2019/03/10三版(變更字體，藏文改採泰式分散對齊，此段無ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之本文——p. 02409

總諸至言及解釋中，由各各乘增上力故，雖說多種，然於此中所說知識，是於三士所有道中，能漸引導，次能導入大乘佛道。

^{p. 02410}

_{tib.p. 03409}

སྤྱིར་གསུང་རབ་དགོངས་འགྲེལ་དང་བཅས་པ་ནས་ཐེག་པ་སོ་སོའི་དབང་དུ་བྱས་པ་མང་པོ་ཞིག་གསུངས་ཀྱང་། འདིར་སྐྱེས་བུ་གསུམ་གྱི་ལམ་ལ་རིམ་གྱིས་ཁྲིད་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་འཁྲིད་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཞིག་སྟོན་པ་ཡིན་ནོ།།

^{tib.p. 03411}

消文紀錄——

總諸至言及解釋中：一般來說，所有的經論當中。至言及解釋，請參考消文(2006/04/26)。

由各各乘增上力故：因為各個不同的乘有其各自不同的增勝上進之力量。各各乘，各種不同的乘，有一乘、二乘乃至五乘之別。增上，請參考消文(2006/04/27)。

雖說多種：雖然（對於善知識）有多種（不同的）解釋。

然於此中所說知識：但是在這裡（指本論）所說的善知識。

是於三士所有道中：是針對所有在下士道、中士道和上士道等當中（不同根機的學徒）。

能漸引導：能夠（依照次第）漸漸引導。

次能導入大乘佛道：其次能夠引導進入大乘佛道（的善知識）。

我對這段本文之理解——

一般來說，所有的經論由於不同的乘有其各自不同的增勝上進之力量，因此對於善知識的定義，各自有不同的解釋。但是本論所說的善知識，是指在三士道當中，能夠依照次第漸漸引導不同根機的學徒進入大乘佛道的善知識，也就是指能夠巧應根機，善誘人天的導師。

前一則　下一則

科判(2007/02/06)

2007/02/06初版；2021/04/17重編

45共中士道•皈敬暨連續文科判表

前一則　下一則

消文(2007/02/06)

2007/02/06初版；2014/03/17修訂(重編版面，增訂藏文，移除超連結)；2019/03/10三版(變更字體，藏文改採泰式分散對齊，並嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)

論之科文——p. 02407

由是親近知識之理分六：^一、所依善知識之相；^二、能依學者之相；^三、彼應如何依師之理；^四、依止勝利；^五、未依過患；^六、攝彼等義。　今初

^{p. 02408}

_{tib.p. 03406}

^ཇགཉིས་པ། དེ་ལྟར་ན་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་ཚུལ་ལ་དྲུག བསྟེན་བྱ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་མཚན་ཉིད། སྟེན་བྱེད་སློབ་མའི་མཚན་ཉིད། དེས་དེ་ཇི་ལྟར་བསྟེན་པའི་ཚུལ། བསྟེན་པའི་ཕན་ཡོན། མ་བསྟེན་པའི་ཉེས་དམིགས། དེ་དག་གི་དོན་བསྡུ་བའོ། །

(༡) བསྟེན་བྱ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་མཚན་ཉིད།

དང་པོ་^ཇལ་བླ་མ་ངོས་བཟུང་བ་དང་། དེའི་མཚན་ཉིད་གཉིས། དང་པོ་ནི།

^{tib.p. 03408}

消文紀錄——

由是親近知識之理分六：因此，親近善知識的理則可以分成六項。

^一、所依善知識之相：^丁一、所依善知識之相。第一、所要依止的善知識必須具備的條件。相，梵語 लक्षण (lakṣaṇa)，【《中華佛教百科全書》】：「即形相或狀態之意。」消文者按，想在「相」前選一個字來具體呈現「必備條件」，半天竟不知如何決定，譬如：善知識之形相？身相？法相？德相？…，只覺得以上皆不宜。

^二、能依學者之相：^丁二、能依學者之相。第二、想要依止善知識的修行者，必須具備的條件。

^三、彼應如何依師之理：^丁三、彼應如何依師之理。第三、他（指想要依止善知識的修行者）應該怎麼樣依止善知識。

^四、依止勝利：^丁四、依止勝利。第四、若能依止善知識，會有什麼樣的殊勝利益。

^五、未依過患：^丁五、未依過患。第五、未能依止善知識，會有什麼樣的錯誤與災患。

^六、攝彼等義：^丁六、攝彼等義。第六、把以上各項做個總結。

今初：現在開始宣講第一項，也接是接下來宣講所依善知識之相。

我對這段科文之理解——

這段是令發定解故稍開宣說的科文，宗大師在前面開示了依師軌理極為緊要之後，接下來要為修行者開示要怎麼樣親近善知識，這部分共分成六項來說明，各項大意如前所釋。

前一則　下一則