2006/02/27初版；2013/04/07修訂；2014/01/13三版(移除超連結)；2015/03/26四版(訂正八十讚消文內容《噶當嘉言集》之藏文羅馬拼寫錯誤，並為其增訂藏文)；2017/02/10五版(藏文改採泰式分散對齊，並嵌入ཏྲེ་ཧོར།版四家注)；2018/03/09六版(變更字體)；2023/08/11七版(對照藏文修訂受用位饒盛之消文內容)
論之本文——p. 00301
如拏錯大譯師所造《八十讚》云：「東薩賀勝境，其間有大城，謂次第聚落。其中有王都，名為有金幢。其宮極廣博，受用位饒盛，等支那國王。其國王善勝，妃名吉祥光。父母有三子，名蓮藏月藏，並其吉祥藏。太子蓮華藏，有五妃九子。長子福吉祥，現時大善巧，稱為陀那喜。幼子吉祥藏，苾芻精進月。次子月藏者，即現至尊師。」
p. 00304
tib.p. 00410
ལོ་ཙྪ་བ་ཆེན་པོ་ནག་ཚོས་མཛད་པའི་བསྟོད་པ་བརྒྱད་ཅུ་པ་ལས། རྡོ་རྗེ་བགདན་གྱི་ཤར་ཕྱོགས་བསུ་ཡུལ་ཆེན་པོ་བྷ་ག་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད། དེའི་ཡུལ་གྱི་བྱེ་བྲག་རྒྱ་གར་བ་རྣམས་སཱ་ཧོར་ཟེར། བོད་སྐད་དུ། ཟ་ཧོར་བཞེས་འབོད་པའི་ཡུལ་མཆོག་བཡོད་པ་ན། །བཡུལ་དེ་ན་གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོ་བམང་པོ་ཡོད། །དེའི་བནང་ནས་ཆེ་ཤོས་བི་བརྣམ་པར་ཀྲ་མ་ནི་བརིམ་པ་པཱུ་ར་བགྲོང་ཁྱེར་ཡིན། །འདི་ཁ་ཆེ་ཁྲི་བསྟན་དང་མཉམ་པར་གྲགས་ཤིང་། དེ་ལ་མི་ཁྱིམ་འབུམ་ཕྲག་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིའམ་རྩ་བདུན་ཡོད་དེ་བསྟོད་པ་དེ་གའི་འཕྲོ་ལས་མི་ཁྱིམ་འབུམ་ཕྲག་ཉི་ཤུ་བདུན་ཞེས་གསུངས་པས་སོ།། དེ་ཡི་དབུས་ན་རྒྱལ་པོའི་ཁབ། །བཏུ་གྲགས་པའི་ཕོ་བྲང་ཤིན་ཏུ་ཡངས་པ་ཡོད། །ཕོ་བབྲང་དེ་ལ་གསེར་གྱི་རྒྱལ་མཚན་ནི་བད་ལྟ་གསེར་འཕྲུར་གྲགས་པ་འདི་ཡིནཟེར། ཅན་ཞེས་བྱ། །བལམ་ཡིག་ལས་ནི་རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་ཟ་ཧོར་ཡུལ་ཕྱོགས་ན། བྷ་ག་ལ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲོང་ཁྱེར་ཡོད་ཅེས་སོགས་འབྱུང་བས་བརྟག་པར་བྱའོ།། ལོངས་སྤྱོད་མངའ་ཐང་འབྱོར་པ་ནི། །རྒྱ་ནག་སྟོང་ཁུན་རྒྱལ་པོ་འདྲ། །བའདིའི་དོན་ལ་ཁ་ཅིག་གྷི་ཝང་གང་ལ་ཡོད་པའི་གླང་པོ་ཆེ་དེ་ཁུན་པ་བྱེད་ཅིང་དེ་ཡང་གླང་ཆེན་སྟོང་སྟོང་ལ་དེ་འདྲ་རེ་ལས་མི་འབྱུང་བ་ལ་རྒྱལ་པོ་འདི་ལ་དེ་འདྲ་སྟོང་ཡོད་པས་འབྱོར་པ་ཆེ་བའི་དོན་ཡིན་ཟེར་བ་དང་། ཁ་ཅིག་གསེར་གྱི་འཁོར་ལོ་རྩིབས་སྟོང་པའི་རྩིབས་རེའི་སྟེང་དུ་ཟས་སྣ་རེ་བཞག་ནས་རྒྱལ་པོའི་མདུན་དུ་བཞག་པའི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་ནས་མདུན་ཕྱོགས་སུ་གང་བྱུང་བ་བཟའ་བ་ཙམ་ལས་མང་དུ་བཟའ་མི་ནུས་པས་ཁུན་པ་ཡིན་ཟེར་བ་སོགས་མང་དུ་འཆད་པར་སྣང་ཡང་། རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་པོ་ལ་སྟོང་ཁུན་ཞེས་ཟེར་བ་ནི་འདོད་རྒྱལ་བས་བརྡ་སྦྱར་བའི་མིང་ཡིན་གྱི་རྒྱུ་མཚན་གཞན་མེད་དེ་དཔེར་ན། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དང་ཚ་ཞིང་བསྲེག་པ་ལ་མེ་ཟེར་བ་ལ་རྒྱུ་མཚན་གཞན་མེད་པ་བཞིན་ནོ།། ཞེས་བདག་གི་བླ་མ་དམ་པ་གསུང་ངོ།། ཡུལ་དེའི་རྒྱལ་པོ་དགེ་བའི་དཔལ། །བཙུན་མོ་དཔལ་མོའོད་ཟེར་ཅན། །ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ལ་སྲས་གསུམ་མངའ། །བསྟེ། ཆེ་བ་པངྨའི་སྙིང་བཔོ་དང་བའབྲིང་པོ་ཟླ་བའི་སྙིང་། །བཔོ་དང་། ཆུང་བ་དཔལ་གྱི་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །རྒྱལ་བུ་བཆེ་བ་པསྨའི་སྙིང་པོ་ལ། །བཙུན་མོ་ལྔ་ཡོད་སྲས་ནི་དགུ །སྲས་ཀྱི་ཐུ་བོ་བཆེ་ཤོས་བསོད་ནསམ་དཔལ། །ད་ལྟའི་དུས་ན་མཁས་པ་ཆེ། །དྷ་ན་ཤྲཱི་བམི་ཏྲ་ཞེས་བྱ་བ་རྟེན་དགེ་བསྙེན་པཎྜིཏ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་གདམས་པ་མ་ལུས་པ་ལ་མཁས་པར་གྲགས། །བསྲས་གསུམ་གྱི་ཆུང་བ་དཔལ་གྱི་སྙིང་པོ་ནི། །དགེ་སློང་བིརྱཱ་ཙནྡྲ་བབརྩོན་སགྲུས་ཟླ་བ་ཡིན། །བའདི་སྡགས་ཀྱི་གདམས་པ་ཆེ་བ་དཀྱིལ་འཁོར་དངོས་སུ་སྤྲུལ་ནུས་པ་ཞིག་སྟེ་བོད་དུ་བྱོན་སྟོད་ལུང་མཚོ་སྨད་དུ་སེར་བ་ཕབ་ཡར་ལུང་དུ་ཕེབས་རམ་ཤོད་ཀླུའི་དགོན་པར་སྐུ་གཤེགས་ཟེར། བདགེ་བའི་དཔལ་གྱི་སྲས། འབྲིང་པོ་ཟླ་བའི་སྙིང་པོ་ནི། །ད་ལྟ་བླ་མ་རྗེ་བཙུན་ཇོ་བོ་ཡིན། །ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ།།
tib.p. 00414
消文紀錄——
如拏錯大譯師所造《八十讚》云：像大譯師拏錯所造的《八十讚》偈頌當中說。如……云，依照……所說。拏錯，為藏語ནག་ཚོ།之音譯，全名 ནག་ཚོ་ལོ་ཙཱ་བ་ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱལ་བ།。拏錯(ནག་ཚོ།)是族姓，ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱལ་བ།是出家名，音譯楚稱嘉瓦，義為「戒勝」，所以又作「拏錯戒勝」。請參考《菩提道次第師師相承傳》〈善知識拏錯譯師略傳〉。大譯師，藏文ལོ་ཙྪ་བ་ཆེན་པོ།，其中ལོ་ཙྪ་བ།同全名中的ལོ་ཙཱ་བ།，亦即日後將提到的音譯「洛拶嚩」，義為「譯師」，【丁福保《佛學大辭典》】：「（雜名）翻譯經論之法師也。」ཆེན་པོ།義為「大」，尊稱用語。八十讚，藏文བསྟོད་པ་བརྒྱད་ཅུ།，讚頌名，其全名ཁམས་གསུམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དཔལ་ལྡན་མར་མེ་མཛད་ཡེ་ཤེས་ལ་བསྟོད་པའི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ཚིགས་བཅད་བརྒྱད་ཅུ་པ།，收錄於《噶當嘉言集》བཀའ་གདམས་གཅེས་བཏུས།。
東薩賀勝境，其間有大城，謂次第聚落：東邊的薩賀國，是個非常殊勝的地方，在那個地方有座大城，名叫次第聚落。東，東邊，指本讚頌造者所在國（古印度）之東邊方位。薩賀，{2017.2.10}藏名ཟ་ཧོར།，《藏漢大辭典》釋義：「薩霍爾。藏史記載，謂古印度東部一小國地名。在今孟加拉地區。」勝境，通常指風景優美的地方，如名山勝境。消文者按，讚頌所言勝境，應不僅止於風景而已，當含國泰民安、風調雨順等意境在內，故作「殊勝的地方」解釋較為周全。總之，可以說是人間仙境。其間，在那個地方。有大城，有頗具規模的大城市。謂，名叫。次第聚落，{2017.2.10}藏名བི་ཀྲ་མ་ནི་པཱུ་ར།，梵名विक्रमनिपूर (Vikramanipūra)，其中的क्रम (krama)，義作「次第」，而विक्रम (vikrama)則義為「勇猛、精進」。पूर (pūra)於《梵漢大辭典》中查得為पुर (pura)，義為「城邑、宮殿」。至於是當代的哪個地方，尚待努力尋查。
其中有王都，名為有金幢：「次第聚落」大城中央有座名叫「有金幢」的皇宮。其中，通常意為其間，在那裡面，位置傾向於比較籠統，但是，在本讚頌裡，我們可以猜測既然後文顯示此指王都位置，應該是位在大城之中央。王都，皇宮所在地。 名為有金幢，皇宮的宮名叫作「有金幢」。這譯名之真正意思我不知道，幢字本指帷幔或旌旗，或許是皇宮金璧輝煌，四周圍都有金質帷幔與旌旗，顧名思義地稱作 「有金幢」，參看英文版，是譯作Golden Banner，中文直譯為金質旗幟或橫幅。
其宮極廣博，受用位饒盛，等支那國王：皇宮非常雄偉壯觀，物產富饒，與中國不相上下。其，指「有金幢」皇宮。宮，宮殿建築。極廣博，規模非常雄偉壯觀。受用，{2023/08/11}藏文ལོངས་སྤྱོད།，《藏漢大辭典》p. 2818釋義：「⑴財富，物資。⑵利用。享受，消費。……」此指「資財受用」。位，{2023/08/11}藏文མངའ་ཐང་།，《藏漢大辭典》p. 682釋義：「⑴權勢，威力。⑵福澤，福祿。」此指「權位」。因此，「受用位」指的是「資財受用、權勢地位」等。饒盛，形容豐厚富足，即富饒。等，不相上下，相等。支那，當時的中國。
其國王善勝，妃名吉祥光：這個國家的國王名叫善勝，王妃名叫吉祥光。善勝，{2017.2.10}藏名དགེ་བའི་དཔལ།，根據英文版廣論，梵文作कल्यनश्रि (Kalyanaśri)，字首的कल्यन (kalyana)義為「善、微妙」。字尾॰श्रि (-śri)義為「勝」{2017.2.10}相較之下，藏名似為梵名之義譯。妃，由於漢字后、妃有別，妃之地位次於后，但是英文版的用字是queen，根據英漢字典，意思是王后。不知道實際上是妃是后？還有，字義上，太子或諸侯的配偶也稱妃。難怪初讀此頌，到後段的有五妃九子時，已經弄不清楚了。〔請參照思考(2006/03/03)之內文說明〕。吉祥光，根據英文版，其梵文作श्रीप्रभा (Śrīprabhā)。字首Śrī除了前面提到的「勝」義，似乎還有「吉祥」義。प्रभा (prabhā)義為「光明」。
父母有三子，名蓮藏月藏，並其吉祥藏：國王與王妃育有三子，名字依序為蓮藏、月藏和吉祥藏。父母，即薩賀國王與王妃。有三子，即該國當時有三位王子。
太子蓮華藏，有五妃九子：長太子蓮華藏有五個太子妃，總共生了九個兒子。蓮花藏，就是前一節所提到的蓮藏。消文者注，大既是因為讚頌的文體所致，前面才將蓮華藏精簡為蓮藏。根據英文版廣論，其梵文名字為पद्मगर्भ (Padmagarbha)，字首पद्म (Padma)即「蓮、蓮花、蓮華」等義，字尾गर्भ (garbha)義為「胎、藏」。讚頌並沒有提到是否有女兒。
長子福吉祥，現時大善巧，稱為陀那喜：長子名為福吉祥，是當代大智者，人稱陀那喜。福吉祥，根據英文版廣論，其梵文為पुन्यश्रि (Punyaśri)，字首पुन्य (punya)義即「福、吉祥」，字尾॰श्रि (-śri)前面介紹過，也作「吉祥」。陀那喜，根據英文版廣論注釋no.9，壩索‧卻季絳稱說是धनश्रिमित्र (Dhanaśrimitra)。
幼子吉祥藏，苾芻精進月：最年幼的太子名叫吉祥藏，出家法名精進月。吉祥藏，梵文श्रीगर्भ (Śrīgarbha)。字首श्री॰ (Śrī-)義作「吉祥」，字尾॰गर्भ (-garbha)義作「胎、藏」。苾芻，梵語भिक्सु (bhiksu)，【陳義孝《佛學常見辭匯》】：「華譯比丘，義為乞士，即出家受具足戒的人。」精進月，小太子出家的法名，梵文為विर्याचन्द्र (Viryācandra)。字首विर्या (Viryā)義作「勤修、精進」，字尾चन्द्र (candra)義作「月」。
次子月藏者，即現至尊師：二太子名叫月藏，也就是現在的至尊上師。月藏，梵文चन्द्रगर्भ (Candragarbha)，前面已經分析過。即現至尊師，就是我們現在的至尊上師阿底峽尊者。
我對這段頌詞之理解——
宗大師引拏錯大譯師所造的《八十讚》介紹本論造者的出身殊勝。
沒有留言:
張貼留言